Ο πολυτάλαντος Δήμος Αβδελιώτης!

0
236

Είναι από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες μας, έχει σπουδάσει στη Φιλοσοφική Αθηνών και στη Δραματική Σχολή Γιώργου Θεοδοσιάδη. Διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής στο ΔΗΠΕΘΕ Βορείου Αιγαίου και δίδαξε κινηματογράφο και θέατρο στο Πάντειο.

Για την ανάδειξη ιδιαίτερων γλωσσικών διαλέκτων και πολιτισμικών στοιχείων στο σύνολο του κινηματογραφικού του έργου, τιμήθηκε με το βραβείο GOVI στη Γένοβα (2001).

Η κινηματογραφική του ταινία «Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων» ψηφίστηκε το 2007 από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Ελλάδος, και την Ομοσπονδία Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδος ανάμεσα στις 10 καλύτερες ταινίες του Ελληνικού Κινηματογράφου όλων των εποχών. 

Για τη συμβολή του στην παγκόσμια γλώσσα του Θεάτρου υπήρξε τιμώμενο πρόσωπο στο Διεθνές Φεστιβάλ Πειραματικού Θεάτρου Καϊρου (2010). Εκτός από σκηνοθέτης, είναι παραγωγός και σεναριογράφος πολλών ταινιών, έχει συμμετάσχει σαν ηθοποιός, έχει σκηνοθετήσει θεατρικά, κι έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία στο εξωτερικό και στη χώρα μας.

Στις 2 Ιουλίου στη Λάρισα ανεβάζει την κατά Πλάτωνα «Απολογία του Σωκράτη» για πρώτη φορά στην αρχαία γλώσσα. Το έργο θα παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου από το ΚΘΒΕ, με την υποστήριξη του Σωματείου «Διάζωμα», σε επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ελλάδα.

Φιλοξενούμενός μας ο Δήμος Αβδελιώτης.

Κύριε Αβδελιώδη είστε από τους σπουδαιότερους και καταξιωμένους σκηνοθέτες στην εποχή μας. Από πότε σας γεννήθηκε η αγάπη για την τέχνη αυτή;

Η αγάπη για την τέχνη ξεκινάει, όταν χάσεις την ξεγνοιασιά των παιδικών χρόνων – που μπορεί να κρατήσουν από λίγο έως πολύ – και αρχίζεις να αναπολείς την χαμένη ευτυχία. Προσπαθώντας να χτίσεις και να επανασχεδιάσεις με την τέχνη αυτά που θαυμάζεις από τη ζωή και θα’ θελες να τα ξαναζήσεις μαζί με τους άλλους.»

Η Δραματική πως προέκυψε μετά τη Φιλοσοφική;

«Μάλλον η Φιλοσοφική προέκυψε από την Δραματική, γιατί ήταν το άλλοθι ώστε να πάω στην Αθήνα, που λάτρευα από μικρός, για να γίνω ηθοποιός.»

Ποιος είναι ο πραγματικός ρόλος του σκηνοθέτη;

«Ο σκηνοθέτης είναι ένας διευθυντής ορχήστρας που πρέπει να εκμεταλλευθεί αλλά και να αναδείξει το ταλέντο όλων των συντελεστών από τον συγγραφέα μέχρι και τον τεχνικό συνεργάτη, για να μπορέσει να υλοποιηθεί ένα καλλιτεχνικό έργο με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο.

Όλοι πρέπει να φροντίζουν μόνο για την αρτιότητα του έργου, γιατί το έργο είναι αυτό που θα αναδείξει και θα ανταμείψει την δουλειά όλων των συντελεστών και θα τους δικαιώσει όλους απέναντι στους θεατές που είναι οι τελικοί δέκτες και κριτές.»

Ποιος ευθύνεται για την επιτυχία ο σκηνοθέτης ή ο ηθοποιός;

«Ο σκηνοθέτης έχει την ευθύνη να επιτύχει ο ηθοποιός και ο ηθοποιός την ευθύνη να επιτύχει ο σκηνοθέτης. Η αμοιβαιότητα δημιουργεί, ανοίγει σίγουρους και γοητευτικούς δρόμους.»

Ζούμε σε μια κρίση, ο κόσμος ζητά τη λύτρωση μέσα από την τέχνη;

«Η τέχνη έχει προορισμό από την εφεύρεσή της να ψυχαγωγεί με τέτοιο τρόπο ώστε να καλλιεργεί την ανθρώπινη σκέψη για να την κάνει καλύτερη και να την απαλλάξει από τον φόβο και την μιζέρια.

Όμως έτσι όπως έχει καταντήσει σήμερα σαν ένα μέσο κάθε είδους επιτυχίας, έχει ξεφύγει από τον αρχικό και σαφή τρόπο που είναι ιδεατά στο νου μας και καλύπτοντας πλέον τις ανάγκες αυτοεξυπηρέτησής της σαν ένα απλό και στυγνό καταναλωτικό προϊόν, εγκληματεί τελικά, είτε ηθελημένα είτε άθελα, παράγοντας και αναπαράγοντας άσχημα, βίαια, φοβικά και εντελώς ακατάλληλα μοντέλα σκέψης για τους ανθρώπους και κυρίως για τις νέες γενιές, που εκλαμβάνουν αυτά τα μοντέλα σαν νόμιμα και δεδομένα ,αφού υπάρχουν αναρτημένα προς πώληση στο μεγάλο σουπερμάρκετ της «τέχνης».

Δυστυχώς αν δεν μάθουμε οι ίδιοι να διαλέγουμε τι μας βλάπτει και τι μας ωφελεί, δεν υπάρχει κάποιος θεσμός ή κάποια υπηρεσία να μας προστατέψει από αυτή την ανελέητη καταιγίδα της δήθεν τέχνης.»

Ποια τα συναισθήματά σας όταν σκηνοθετείτε;

«Τα συναισθήματα είναι μια υποκειμενική αντίληψη για την πραγματικότητα και είναι συνήθως λάθος. Είναι πολύ καλύτερα στην τέχνη να γίνεται πρώτα ένας ορθολογικός σχεδιασμός ο οποίος με τη σειρά του ενσωματώνει και τους αισθητικούς όρους που είναι αναγκαίοι για να πραγματοποιήσουν ασφαλώς μιαν ιδέα.

Έτσι τα αισθήματα προκύπτουν σαν φυσικό αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας και πραγμάτωσης και όχι σαν αναγκαστική προΰπόθεση για την δημιουργία.»

Στις 2 Ιουλίου κάνει πρεμιέρα στη Λάρισα «Η Απολογία του Σωκράτη». Μιλήστε μας γι αυτό σας το εγχείρημα, γιατί επιλέξατε το έργο αυτό;

«Με την «Απολογία» φθάνει στην πιο κορυφαία του έκφραση ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, γιατί σωματοποιείται, αποκτώντας πραγματική και αναμφισβήτητη υπόσταση με τον Σωκράτη, ο οποίος επιλέγει συνειδητά τον θάνατο, αντί να στερηθεί της ελευθερίας να ζει και να δρα αναζητώντας τον πραγματικό σκοπό της ύπαρξής μας, έχοντας καταγράψει με την απολογία του τις συμπεριφορές των ανθρώπων και όλη την εικόνα ενός πολιτισμού που πελαγοδρομεί και που μοιάζει πολύ με το σήμερα του δυτικού πολιτισμού.

Ταυτόχρονα αρχίζει και η δύση του ελληνικού κόσμου, εφ’ όσον το πνεύμα αυτού του πολιτισμού δεν μπόρεσε να ενσωματωθεί μέσα στην πραγματική ζωή της λειτουργίας της δημοκρατίας και των θεσμών, παραμένοντας σαν μια ουτοπική και άπιαστη ιδέα για ποιητές.

Είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο να καταλάβουμε σήμερα τον πραγματικό χαρακτήρα αυτού του εξόχως οριακού κειμένου μέσα από τη μετάφρασή του, επειδή η μετάβαση του σε μιαν άλλη γλωσσική δομή και μιαν άλλη φωνή, είτε ελληνική είτε διεθνή, αλλάζει αναγκαστικά και καθοριστικά το ύφος και το ήθος του, άρα και το ήθος του Σωκράτη και του Πλάτωνα.

Κάθε μεταφραστική απόπειρα όσο πιστή κι’ αν θέλει να είναι, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον πρωτότυπο λόγο του κειμένου, αφού εκ των πραγμάτων παράγει μιαν εντελώς νέα δομή που ενέχει έναν διαφορετικό ήχο και μουσικότητα.

Όμως ο ήχος και οι μουσικές παράμετροι είναι που ρυθμίζουν το νόημα της κάθε φράσης και όχι η τυπική ή τυποποιημένη εκφορά μιας σειράς λέξεων.

Ο τρόπος που θα ειπωθούν οι λέξεις, καθορίζει την ευκρίνεια του νοήματος. Οι λέξεις για να αποκαλύψουν τη σημασία τους πρέπει να μην ακούγονται σαν λέξεις αλλά σαν οχήματα σημασιών που διαρθρώνουν το νόημα. Στο άκουσμά τους όχι απλώς να καταλαβαίνουμε, αλλά κυρίως να νοιώθουμε.

Σκοπός λοιπόν της εκφοράς του ίδιου του αρχαίου πλατωνικού κειμένου κατά την παράσταση, δεν είναι κάποιος λόγος πρωτοτυπίας ή μιας στενά φιλολογικής ή ιστορικής αναζήτησης, αλλά η ανάγκη, από το άκουσμα της φωνής του αυθεντικού έργου, να αφουγκρασθούμε και να νοιώσουμε βιωματικά τα αισθήματα και το ήθος του Σωκράτη.

Οι πρόβες ξεκίνησαν τον Μάιο του 2012, με τη συγκεκριμένη μέθοδο που χρησιμοποιώ για την ερμηνεία ενός κειμένου – παρακάμπτοντας την Εράσμια και την Προσωδιακή εκφορά καθώς και τη χρήση των πλάγιων ήχων της βυζαντινής μουσικής – με αποτέλεσμα ο αρχαίος λόγος να ακούγεται φυσικός και οικείος, έχοντας παρόμοιους ήχους και ρυθμούς με τις μεταγενέστερες έως τις σύγχρονες διατυπώσεις της ελληνικής γλώσσας.

Οι υπέρτιτλοι της μετάφρασης θα είναι ένας μόνο οδηγός για την κατανόηση, η οποία θα γίνεται βαθιά και αποκαλυπτική κυρίως μέσα από το άκουσμα, του αρχαίου λόγου.

Το μέλημά μας είναι μια αυθεντική τελετουργική αναπαράσταση της δίκης του Σωκράτη, με ένα πατάρι και μια κλεψύδρα, χωρίς άλλα στοιχεία νατουραλισμού, αλλά μόνο με την ατμόσφαιρα που δημιουργεί η ενσάρκωση, από τους δυο ηθοποιούς, της αρχαίας πλατωνικής γλώσσας, η οποία αποκαθιστά το «χαμένο» νόημα, στο έργο που θεμελιώθηκε η προοπτική ενός οικουμενικού πολιτισμού.

Ο τελετουργικός χαρακτήρας αυτής της αναπαράστασης και η απόδοση τιμής στο εξαιρετικό και δραματικό αυτό ιστορικό γεγονός, μας επιβάλει να μην πραγματοποιηθεί στο τέλος του έργου η επιστροφή των ηθοποιών για χαιρετισμό.»

«Η Γυναίκα της Ζάκυνθος» παίχτηκε και στο δρόμο, στα Εξάρχεια. Σκέπτεστε κάτι ανάλογο με την «Απολογία του Σωκράτη»;

«Ήταν πραγματικά μια συγκλονιστική εμπειρία για όλους μας ,ελπίζω να ξαναγίνει, εφ’ όσον λυθούν θέματα παραγωγής και τεχνικά όπως η θέαση των υπέρτιτλων που προΰποθέτει πιο ανοιχτό χώρο.»

{jcomments on}

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here