Συνέβη πρόσφατα ένα περιστατικό που τάραξε τους φιλόζωους και ανάμεσά τους, τους φίλους του ΑΝΙΜΑ – Συλλόγου Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής.
Θανατώθηκαν δύο τζάγκουαρ του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου (ΑΖΠ) που βρέθηκαν ανεξέλεγκτα εκτός του κλωβού τους την ώρα που το πάρκο ήταν ανοιχτό για το κοινό. Το θλιβερό αυτό συμβάν άνοιξε μια γενικότερη συζήτηση για τα Ζωολογικά Πάρκα (ΖΠ).
Κατ’ αρχάς ως ΑΝΙΜΑ αισθανόμαστε την ανάγκη να πάρουμε μια θέση για το περιστατικό αυτό καθαυτό. Μας λυπεί πολύ η θανάτωση των δύο αυτών πλασμάτων. Έχουμε όμως πεισθεί ότι δεν υπήρχε, δυστυχώς, άλλη ορθή επιλογή.
Από τη στιγμή που τα δύο ζώα βρέθηκαν εκτός κλωβού οποιαδήποτε άλλη λύση ενείχε τον κίνδυνο πολύ χειρότερων εξελίξεων.
Αυτό άλλωστε υποδεικνύουν τα διεθνή πρωτόκολλα σε τέτοιες περιπτώσεις. Θα πρέπει προφανώς να διερευνηθεί αν είχαν τηρηθεί όλες οι προδιαγραφές ασφαλείας και αυτό πρέπει να το κάνει η πολιτεία, αποδίδοντας και τις ευθύνες εκεί που αναλογούν.
Πριν προχωρήσουμε, να τονίσουμε ότι η παρακάτω τοποθέτησή μας δεν υπαγορεύεται από τη συνεργασία μας με το ΑΖΠ, αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο, συνεργαζόμαστε με το ΑΖΠ ακριβώς επειδή έχουμε αυτή την τοποθέτηση.
Εμείς λοιπόν γνωρίζουμε ότι τα ΖΠ υψηλών προδιαγραφών είναι πολύ χρήσιμα για την περίθαλψη και την επανένταξη άγριων ζώων (μιλάμε για ΖΠ όπου κανένα ζώο δεν προέρχεται από ελεύθερη κατάσταση και που παρέχουν τη δυνατόν υψηλότερη ευζωία στα φιλοξενούμενα ζώα.
Το τι σημαίνει ευζωία είναι κάτι για το οποίο υπάρχουν προδιαγραφές οι οποίες συνεχώς διευρύνονται και εμπλουτίζονται). Πολλά κέντρα περίθαλψης άγριων ζώων φιλοξενούνται σε μεγάλα ΖΠ ή και συχνά τα ίδια τα ΖΠ έχουν δημιουργήσει τμήματα περίθαλψης και επανένταξης.
-Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι τα ΖΠ θα έπρεπε να είναι δημόσιες ή μη κερδοσκοπικές εταιρίες. Αυτό θα το υιοθετούσαμε αν έτσι διασφαλιζόταν καλύτερες συνθήκες για τα ζώα. Είναι όμως αμφίβολο, καθώς τέτοιες εταιρίες δύσκολα μπορούν να συντηρηθούν ακόμη και σε πλούσιες χώρες, ενώ στην Ελλάδα έχουμε δει πώς κατάντησαν ανάλογα δημόσια εγχειρήματα.
Έχοντας δουλέψει κάποιοι από εμάς 30 χρόνια με άγρια ζώα, γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι για τη δουλειά μας η ύπαρξη ενός καλά οργανωμένου ΖΠ:
Μπορεί να μας παρέχει ασφαλείς χώρους για κάποια απαιτητικά ζώα, ειδικές τροφές και κυρίως τεχνογνωσία. Ένα κέντρο περίθαλψης , ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός που στηρίζεται μόνο σε δωρεές και συνδρομές, έχει πάντα την ανάγκη υποστήριξης, και ένα ΖΠ μπορεί να έχει καθοριστική συμβολή στη λειτουργία του.
Δείτε εδώ λίγες μόνο από τις μονάδες περίθαλψης που είτε φιλοξενούνται σε ΖΠ είτε έχουν δημιουργηθεί από τα ίδια τα ΖΠ.
http://www.chattzoo.org/about/rehabilitation
http://www.hutchinsonzoo.org/35/Rehabilitation
https://www.nczoo.com/animal-welfare/
http://www.jacksonvillezoo.org/wildliferehabilitation
Τα ΖΠ είναι σημαντικά, επίσης, για τη διατήρηση: Μπορούν να χρηματοδοτούν προγράμματα διατήρησης καθώς και να δημιουργούν κρίσιμο απόθεμα ατόμων και ομάδων απειλούμενων ειδών, μέσω της αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία, ώστε κάποια στιγμή να χρησιμοποιηθεί αυτό για επανεισαγωγή και ανά-πληθυσμό.
Η ΕΑΖΑ (European Association of Zoos and Aquaria) έχει μια πλούσια δραστηριότητα στον τομέα της διατήρησης της άγριας ζωής.
Η Dr. Jane Goodall, η οποία πριν λίγες μέρες μάγεψε το φιλόζωο κοινό, που έκανε ουρές έξω από το ΠΑΛΛΑΣ για να την ακούσει, μιλάει για τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να παίζουν τα ΖΠ στην επιβίωση της άγριας ζωής:
Ο ρόλος που μπορεί να έχει ένα ΖΠ στην εκπαίδευση είναι τεράστιος, αν το κάνει σωστά, καθώς μπορεί να εκπαιδεύσει τους ανθρώπους στο γεγονός ότι στην άγρια φύση τα ζώα εξαφανίζονται και να του δείξει πόσο υπέροχα είναι αυτά τα ζώα.
Τα ΖΠ παίζουν μεγάλο ρόλο στην ευαισθητοποίηση του κοινού, χρηματοδοτούν έρευνες, διενεργούν προγράμματα αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία απειλούμενων ζώων και συγκεντρώνουν πληροφορία για τον λόγο που αυτά εξαφανίζονται στην άγρια φύση.
Ο Sir David Attenbroough, δάσκαλος πολλών από εμάς στα μυστικά της άγριας φύσης, λέει : Τα ΖΠ επιτελούν μια πολύτιμη λειτουργία. Η έμφαση που δίνεται στα ΖΠ τα τελευταία χρόνια στην αναπαραγωγή και την εκπαίδευση είναι πολύ σημαντικό εργαλείο για τους ανθρώπους και την επιστήμη.
Πολλοί άνθρωποι λοιπόν που ξέρουν από ζώα και άγρια ζωή δεν βλέπουν ασπρόμαυρο τον κόσμο. Και σίγουρα δεν λένε να μην υπάρχουν ζωολογικά πάρκα. Θέλουν να υπάρχουν καλά ζωολογικά πάρκα και θέτουν θέματα για κάποια είδη, και πάλι υπό συζήτηση.
Το τί σημαίνει ευζωία και πότε ένα ζώο υποφέρει είναι επίσης ερωτήματα που δεν μπορούμε να τα απαντήσουμε εύκολα. Μπορείτε να διαβάσετε για την ευζωία στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο των Τεμπλ Γκράντιν και Κάθριν Τζόνσον,
Τα ζώα μας κάνουν ανθρώπους, που εξετάζει αυτά τα θέματα από την πλευρά της νευροεπιστήμης. Μπορείτε να διαβάσετε πάρα πολλά στην ξένη βιβλιογραφία πάνω στα θέματα της ηθικής της σχέσης μας με τα ζώα και τη φύση, πολλές εκ διαμέτρου αντίθετες τοποθετήσεις και φιλοσοφικές και επιστημονικές.
Στα ελληνικά δεν έχουν εκδοθεί πολλά πράγματα. Εκτός από τα βιβλία των Τεμπλ Γκράντιν και Κάθριν Τζόνσον μπορείτε να διαβάσετε τα ενδιαφέροντα βιβλία του Σταύρου Καραγεωργάκη που βρίσκονται πιο κοντά στις απόψεις αυτών που εναντιώνονται στα ΖΠ.
Να πούμε και κάτι δικό μας: τα ζώα που φροντίζουμε εμείς είναι επίσης σε κλουβιά. Σε κλουβιά όχι και τόσο μεγάλα. Είναι ζώα που έχουν έλθει από την ελεύθερη κατάσταση και παρουσιάζουν έντονο άγχος σε κατάσταση αιχμαλωσίας.
Κάνουμε ό, τι μπορούμε για να κατευνάσουμε το άγχος τους και ξέρουμε ότι πολλές φορές το πετυχαίνουμε με απλούς τρόπους, φτάνει να λάβουμε υπόψη μας τις ανάγκες και τα συναισθήματά τους.
Αν πιστεύαμε ότι τα ζώα που φροντίζουμε ήταν μονίμως δυστυχή (πολλά από αυτά δεν πρόκειται να ξαναγυρίσουν στη φύση) θα έπρεπε να τους κάνουμε ευθανασία, ή να παρατήσουμε αυτή τη δουλειά και να κάνουμε κάτι άλλο στη ζωή μας. Όμως ξέρουμε ότι μπορούμε να τους εξασφαλίσουμε μια αξιοπρεπή ζωή απαλλαγμένη από άγχος.
Θέλουμε λοιπόν να πούμε ότι είναι ώρα να αφήσουμε τα ιδεολογήματα, τις εύκολες τοποθετήσεις και τις ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις και να ξεκινήσουμε μια σοβαρή και υπεύθυνη συζήτηση. Έχουν γραφεί πολλά, έχουν ειπωθεί πολλά και από τις δύο πλευρές για την ηθική της σχέσης μας με τα ζώα.
Εμείς στη συζήτηση αυτή θα οδηγούμαστε πάντα από την ανάγκη να φέρουμε σε πέρας το δύσκολο έργο που έχουμε αναλάβει, ξέροντας ότι πολλές απορίες μας θα μένουν αναπάντητες αλλά η αγάπη μας για τα άλλα πλάσματα θα παραμένει φλογερή.
