Ομιλία του Τομεάρχη Εξωτερικών της Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Γ. Κατρούγκαλου στην επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών για την κύρωση του δευτέρου πρωτοκόλλου τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδος και ΗΠΑ.
«Μία από τις ιστορικές και σοβαρές εφημερίδες της δεξιάς παράταξης στο πρωτοσέλιδό της, χαρακτηρίζει σήμερα λεόντεια τη Συμφωνία που συζητάμε. Ο χαρακτήρας αυτός φαίνεται με γυμνό μάτι, και εντάσσεται στο πλαίσιο της γενικότερης πλειοδοσίας πίστης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πράγματι, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έδωσε κάτι που ζητούσαν οι Αμερικάνοι από όλους τους Πρωθυπουργούς της μεταπολίτευσης και κανείς δεν το έδωσε.
Όχι ο Καραμανλής, όχι ο Παπανδρέου, όχι ο Σημίτης, όχι ο Σαμαράς και προφανώς όχι εμείς: Την παραμονή επ’ αόριστο των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα.
Μακάρι, όμως, να ήταν μόνο αυτό και να μην επρόκειτο για απλώς ένα ακόμη κρίκο σε μία αλυσίδα πλήρους ανατροπής των πάγιων δογμάτων της εξωτερικής πολιτικής στην οποία ο κ. Μητσοτάκης έχει προχωρήσει.
Να πω επίσης, ότι μου έκανε θλιβερή εντύπωση, ακριβώς γιατί προέρχεται και από συνάδελφο που εκτιμώ, η προσπάθεια στήριξης των ισχυρισμών του σε κάτι που δεν ισχύει. Αναφέρομαι στον κύριο Εισηγητή της Νέας Δημοκρατίας και την αναφορά σε μια απαράδεκτη δήλωση του Αμερικανού πρέσβη.
Απαράδεκτη γιατί συνιστά παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας και μάλιστα με τον ψευδή ισχυρισμό ότι δεν διαψεύστηκε. Ενώ φαντάζομαι θα έπρεπε να ξέρει, – δεν λέω ότι ξέρει γιατί τότε θα ήταν ευθύ ψέμα – ότι από την πρώτη στιγμή αντέδρασα σε αυτή τη δήλωση. Αλίμονο αγαπητοί κύριοι συνάδελφοι αν μας γυρίσετε πίσω στην εποχή των Van Fleet και του Peurifoy.
Είναι αλήθεια, ότι εμείς επιδιώξαμε την αναβάθμιση των σχέσεών μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και με κάθε άλλη χώρα σημαντική ή όχι στο πλαίσιο μιας πολυδιάστατης πολιτικής. Τα τρία χαρακτηριστικά που είχε η πολιτική μας απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιπαρατίθενται απολύτως στην αντίστοιχη στρατηγική της Νέας Δημοκρατίας.
Ποια ήταν αυτά τα τρία χαρακτηριστικά;
Πράγματι ταξίδεψα στην Ουάσιγκτον το Δεκέμβριο του 2018 για να εγκαινιάσω την αναβάθμιση των σχέσεων της χώρας μας με τις ΗΠΑ σε επίπεδο στρατηγικού διαλόγου. Στη βάση όμως αμοιβαία επωφελών σχέσεων, στη βάση μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και στη βάση της σύγκλισης συμφερόντων. Πως εξειδικεύονται αυτά;
Πρώτα-πρώτα που υπήρχε σύγκλιση συμφερόντων; Η κύρια σύγκλιση συμφερόντων έγκειτο στην ανάγκη σταθεροποίησης της κατάστασης και της ειρήνης στην περιοχή. Την υπηρετήσαμε αυτή την πολιτική με δικές μας επιλογές, προεξάρχουσες από τις οποίες ήταν η συμφωνία των Πρεσπών στα Βαλκάνια και τα τριμερή σχήματα συνεργασίας για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και γιατί ισχυρίζομαι ότι αυτή η πολιτική ήταν πολυδιάστατη; Διότι το πρώτο θέμα που μου τέθηκε στην Ουάσιγκτον ήταν:
«Δεν είναι αντιφατικό να θέλετε να αναβαθμίσετε τη σχέση σας μαζί μας και ταυτόχρονα να θέλετε να αναβαθμίσετε και τις σχέσεις σας με την Κίνα»; Και τους είπα όχι.
Η αναβάθμιση των σχέσεων μαζί σας δεν σημαίνει ότι θα γίνουμε δορυφόροι σας. Όπου έχουμε σύγκλιση συμφερόντων με άλλες δυνάμεις θα επιδιώξουμε και εκεί την αναβάθμιση των σχέσεων. Με την Κίνα η σύγκλιση συμφερόντων δεν είναι πολιτική, είναι οικονομική. Θέλουν να έχουν μια γέφυρα για να πωλούν τα προϊόντα τους στην Ευρώπη και θεωρούμε ότι η Ελλάδα στο πλαίσιο των γενικότερων προσπαθειών που κάνει, να είναι μια γέφυρα ανάμεσα στην Ασία, την Αφρική και στην Ευρώπη, μπορεί να επιτελέσει αυτό το ρόλο.
Τι πετύχαμε στο πλαίσιο αυτής της αναβάθμισης των στρατηγικών σχέσεων και γιατί μιλάω για αμοιβαιότητα.
Πετύχαμε πρώτα-πρώτα, όχι απλώς την πολιτική συμφωνία των Ηνωμένων Πολιτειών για τον αγωγό EastMed, αλλά και το νομοσχέδιο EastMed Act.
Πετύχαμε κάτι που προσπαθήσατε να το εκμεταλλευτείτε εσείς αγνοώντας το πότε κατατέθηκε το σχετικό νομοσχέδιο.
Πετύχαμε στην EastMed Αct που υπενθυμίζω κατατέθηκε τον Απρίλιο του 2019, άρα σε καμία περίπτωση δεν είναι η δική σας πολιτική που οδήγησε εκεί, να καταγράφονται οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου από την Τουρκία. Να καταγράφονται, ακριβώς για να παίρνονται μέτρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Θα μπορούσα να συνεχίσω στο ποια ήταν η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών εκείνη την περίοδο, αλλά θέλω επίσης να σας θυμίσω, ότι αντίστοιχη ήταν η αναβάθμιση των σχέσεων μας και με την Κίνα. Ενταχθήκαμε στο σχήμα «16+1» το οποίο είχε οικονομικό προσανατολισμό και στο πλαίσιο του οποίου 16 ευρωπαϊκές χώρες – 17 έγιναν με εμάς – προσπαθούν να συσφίξουν ακόμα περισσότερο προς αμοιβαίο όφελος τις οικονομικές σχέσεις με την Κίνα.
Τι έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρώτη του επαφή με τον Πρόεδρο Τραμπ; Δήλωσε πίστη. «Είμαστε πιστοί και δεδομένοι σύμμαχοι» είπε. Παραβίασε μία πάγια σταθερά της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής, ότι ποτέ δεν στηρίζουμε ενέργειες που είναι αντίθετες με το διεθνές δίκαιο, επιδοκιμάζοντας την εξωδικαστική εκτέλεση Suleimani. Ξέρετε, ότι ο ΟΗΕ καταδικάζει ως αντίθετες στο διεθνές δίκαιο τις εξωδικαστικές εκτελέσεις.
Ταυτόχρονα προχώρησε σε μία δέσμευση, μια περίοδο για την οποία δεν υπήρχαν ανάλογες δεσμεύσεις από τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, να μην έρθουν δίκτυα 5G κινεζικής προέλευσης στην Ελλάδα. Επίσης, για να δείξει πόσο πια προσδεμένοι είμαστε στο αμερικανικό άρμα και δεν χρειάζεται να έχουμε σχέσεις με κανέναν άλλον, αρνήθηκε την πρόταση της κινεζικής πλευράς η επόμενη συνεδρίαση του σχήματος 16 +1 να γίνει στην Αθήνα.
Ταυτόχρονα είχαμε μία πρωτοφανή μετατόπιση της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής με ανατροπή πάγιων θέσεων σε μια σειρά από θέματα. Η πρώτη κίνηση της διπλωματίας μας, μετά την παράδοση της εξουσίας-της κυβερνητικής εξουσίας-στη Νέα Δημοκρατία ήταν η αναγνώριση του Γκουαιντό ως Προέδρου της Βενεζουέλας. Αυτό ήταν το βασικό, το νούμερο ένα θέμα της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής, για έναν άνθρωπο που σήμερα κανείς δεν θυμάται;
Είχαμε μετατόπιση σε θέσεις που ποτέ η χώρα μας δεν ακολουθούσε σε ζητήματα-ας πούμε-υποστήριξης στην Παλαιστίνη ή στην Κούβα. Αυτά δεν είναι χωρίς συνέπειες για το κύρος της εξωτερικής πολιτικής.
Μια χώρα που ανατρέπει πάγιες θέσεις της δεν είναι σεβαστή και ειδικά σε ό,τι αφορά την Κούβα, αυτό μπορεί να έχει και συνέπειες σε ό,τι αφορά την επιδίωξη της χώρας μας για μια θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Αυτά θα πείτε, είναι κυρίως συμβολικά. Συμφωνώ είναι.
Ας πάμε στα σοβαρά. Στείλαμε πυραύλους PATRIOT στη Σαουδική Αραβία και Ελληνικά στρατεύματα. Δεν το έχουμε ξανακάνει αυτό, χωρίς απόφαση Διεθνούς Οργανισμού. Γιατί το κάναμε; Ποια ήταν τα συμφέροντά μας εκεί; Γιατί να εμπλακούμε σε έναν πόλεμο, που δεν είναι καθαρός, που ήδη διερευνάται από την Επιτροπή Δικαιωμάτων του ΟΗΕ για εγκλήματα πολέμου. Γιατί ήμασταν από τους πρώτους που στείλαμε θανατηφόρο στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία; Και κυρίως γιατί εγκαταλείψαμε το πάγιο δόγμα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας;
Από το 1979 ο ιδρυτής της δικής σας παράταξης, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πήγε στη Μόσχα, αναδεικνύοντας την ανάγκη η χώρα μας να μην είναι χώρα ίσων αποστάσεων, να είναι χώρα της νομιμότητας και του διεθνούς δικαίου. Να είναι χώρα που έχει πολιτικό σπίτι, την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και να είναι γέφυρα ανάμεσα στο πολιτικό μας αυτό σπίτι και τις άλλες μεγάλες δυνάμεις.
Ο κύριος Μητσοτάκης, επανήλθε σε μια μεταφορά που χρησιμοποιούσε η Ελληνική δεξιά την περίοδο του εμφυλίου και του ψυχρού πολέμου, της Ελλάδας «προκεχωρημένου φυλακίου», της Ελλάδας δορυφόρου. Αυτό πραγματικά όπως είπατε, αγαπητέ Υπουργέ των Εξωτερικών, στο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας είναι αποκλειστικά επίτευγμα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Δική του πολιτική είναι αυτή.
Τι κέρδισε, λοιπόν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά από αυτή την πολιτική του «δώστα όλα». Αυτή την υπέρ πλειοδοσία πίστης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μετά την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, είχαμε τη χειρότερη χρονιά στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις με συνεχείς παραβιάσεις των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων από την Τουρκία το καλοκαίρι στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, που την αντιμετωπίσατε χωρίς κόκκινες γραμμές. Αντιθέτως υποβαθμίσατε τις κόκκινες γραμμές στα έξι μίλια, ουσιαστικά αποθρασύνοντας την Τουρκική επιθετικότητα.
Που οδήγησαν οι επόμενοι κύκλοι του στρατηγικού διαλόγου, όταν είχε εκλείψει πια η βάση της αμοιβαιότητας, η βάση της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και η βάση της σύγκλισης συμφερόντων;
Οι Αμερικανοί απέσυραν την υποστήριξή τους στον EastMed και, μάλιστα, όχι κυρίως για τεχνικό-οικονομικούς λόγους, αλλά αναφέροντας ότι αποσύρουν την υποστήριξή τους, γιατί προκαλεί εντάσεις στην περιοχή, εντάσεις με την Τουρκία. Αντίθετα, με αυτά που πετύχαμε εμείς με την EastMed Αct.
Είχαμε συνεχείς παραβιάσεις του εναέριου χώρου που, προσοχή, πια δεν είναι μόνο παραβιάσεις εναέριου χώρου, το βασικό τους χαρακτηριστικό είναι ότι οι υπερπτήσεις αμφισβητούν έμπρακτα την κυριαρχία μας στα νησιά στο πλαίσιο του απαράδεκτου ισχυρισμού ότι, εφόσον είναι στρατιωτικοποιημένα, δεν είναι δικά μας.
Πώς απαντήθηκε αυτό από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, πρόσφατα;
Με μια έκκληση, «βρείτε τα, μη γίνει κάποιο ατύχημα. Θα πρέπει ο εναέριος χώρος να οριοθετηθεί». Πολιτική, όχι απλώς ίσων αποστάσεων, όταν έχουν προηγηθεί οι παραβιάσεις.
Η επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο, να δεχθεί την πώληση των F-16 στην Τουρκία;
Οι προτροπές της κυρίας Νούλαντ, ότι να ενταχθεί η Τουρκία στη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική χωρίς να μας λέει, τι θα γίνει με τον East Med;
Τα δώσατε όλα και όχι απλώς δεν πήρατε τίποτα πίσω. Είναι πολύ χειρότερη η κατάσταση της χώρας μας αυτή τη στιγμή και στις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως συμβαίνει σε οποιαδήποτε σχέση που κάποιος θεωρείται δεδομένος, αλλά και ακριβώς, χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητες εγγυήσεις ως προς τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Μήπως διεκδικήσατε και πήραμε σε επιχειρησιακό επίπεδο κάτι;
Τίποτα δεν κερδίσατε. Ξέρουμε τι διαπραγματευόσαστε, δεν πετύχατε όμως οποιαδήποτε πρόσθετη ενίσχυση στο πλαίσιο του Foreing Military Financing (FMF), όπως γίνεται με χώρες, όπως η Ιορδανία, το Ισραήλ, η Αίγυπτος.
Δεν πετύχατε καν να υπάρχει μια πρόσθετη συνεισφορά των Ηνωμένων Πολιτειών για νέο ναύσταθμο στη Σούδα.
Δεν μπορέσατε να πείσετε τις Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε καν να υπάρχουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Σκιάθο, που θα ήταν μια έμπρακτη απάντηση στις προσπάθειες της Τουρκίας, να αμφισβητήσει την κυριαρχία μας στα νησιά.
Όταν ήμουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχα θέσει στον Υπουργό, κ. Πομπέο, το ζήτημα της αναθεώρησης του Δόγματος Λουνς, δηλαδή, του απαράδεκτου Δόγματος του ΝΑΤΟ, κατά το οποίο δεν μπορούν να γίνονται ασκήσεις του ΝΑΤΟ στα νησιά μας, ακριβώς, γιατί αυτό ενοχλεί την Τουρκία.
Κάνατε κάτι σχετικό; Προφανώς, όχι, αφού είμαστε πιστοί και δεδομένοι, αφού είμαστε το προκεχωρημένο φυλάκιο.
Με την πολιτική σας βλάπτετε σοβαρά τη χώρα, υποβαθμίζετε το διεθνές της κύρος, ανατρέπετε πάγιες σταθερές της Εξωτερικής μας πολιτικής, χωρίς κανένα κέρδος για τη χώρα μας.
Εμείς θα καταψηφίσουμε τη Συμφωνία.
Αξιοποιώντας τη νέα ρύθμιση του άρθρου 7 παρ. 1, θα φροντίσουμε να την επαναφέρουμε στο αμοιβαία επωφελές πλαίσιο συνεργασιών που πρέπει να έχουμε με κάθε χώρα και με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν επιστρέψουμε στην κυβερνητική εξουσία.
Θέλω απλώς να ρωτήσω τους δύο Υπουργούς για το εξής θέμα που δεν είναι κεντρικής πολιτικής σημασίας, αλλά είναι σημαντικό ως προς την εκτέλεση της Συμφωνίας. Η παλιά ρύθμιση στο άρθρο 7 παρ. 1, προέβλεπε μια διαδικασία διαβουλεύσεων, εφόσον υπήρχε πρόβλημα ερμηνείας ή εφαρμογής της Σύμβασης.
Εσείς καταργείτε αυτή τη διάταξη. Γιατί την καταργείτε; Αυτή, αν ήταν επωφελής για μια Σύμβαση που είχε ετήσια διάρκεια, είναι πολύ περισσότερο επωφελής για μια Σύμβαση, έτσι, όπως την κάνατε, θα ισχύει επ’ αόριστον.
-Ούτε καν την ορθή εφαρμογή της Συμφωνίας δεν έχετε σκοπό να επιδιώξετε;
-Με ποια λογική καταργήθηκε αυτή η ρύθμιση;
-Πάλι ότι θέλουν οι Αμερικανοί θα γίνεται σε όλα τα επίπεδα;
-Δεν έχει τέλος αυτή η κατηφόρα του «δώστα όλα», της πλειοδοσίας πίστης;
Κάποια στιγμή θα πρέπει να σκεφτείτε και την Ελλάδα, αγαπητοί κύριοι της Νέας Δημοκρατίας».
