ΟΛΟ Το παρασκήνιο του μνημονίου της Κύπρου (Α΄ Μέρος): Η υπόθεση της Λαϊκής Τράπεζας!
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στις 19 Νοεμβρίου η αμερικανική εφημερίδα «The New York Times» δημοσίευσε την έκθεση της ερευνητικής επιτροπής που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Αναστασιάδη προκειμένου να διαλευκανθούν οι συνθήκες που προκάλεσαν την υπογραφή του Μνημονίου Συναντίληψης στις αρχές του 2013.
Το άκρως εμπιστευτικό έγγραφο – του οποίου το περιεχόμενο τεκμηριώνεται ως επί το πλείστον με υλικά από τα αρχεία της Προεδρίας της Δημοκρατίας και της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου – αναφέρει την ολόκληρη διαδικασία αποδίδοντας σαφείς ευθύνες σε όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα.
Επιπλέον, τονίζεται ότι η Λαϊκή Τράπεζα αποτελούσε το πραγματικό καρκίνωμα της εθνικής οικονομίας. Παρά την σοβαρότητα των γεγονότων, η είδηση δεν βρήκε χώρο στον Ευρωπαϊκό Τύπο πλην του κυπριακού.
Λόγω της περιπλοκότητας του θέματος, το κείμενο χωρίζεται σε διάφορα μέρη.
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ (2006 – ΜΑΙΟΣ ΤΟΥ 2012)
Η αρχή της καταστροφής χρονολογείται στα μέσα του 2006 όταν ο αγγλικός χρηματοοικονομικός κολοσσός HSBC πούλησε το 21.6% της Λαϊκής Τράπεζας στον διαχειριστή του επιχειρηματικού ομίλου «Marfin Investment Group» κ. Ανδρέα Βγενόπουλο ο οποίος αργότερα προχώρησε στην απόκτηση της πλειοψηφίας του μετοχικού πακέτου του ιδρύματος – που μετονομάστηκε σε «Marfin Popular Bank» – και ταυτοχρόνως στην δημιουργία της ελληνικής θυγατρικής «Marfin Egnatia Bank».
Τον Μάρτη του 2009 εμφανίστηκαν τα πρώτα προβλήματα: η Τράπεζα της Ελλάδος και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου εμπιστεύτηκαν στην συμβουλευτική εταιρία «Alvarez & Marsal» την αποτίμηση της πιστοληπτικής ικανότητας της «Marfin Egnatia Bank».
H έκθεση αποκάλυψε ότι τα κέρδη μειώθηκαν κατά 68% και ο φορέας θεωρήθηκε υψηλού κινδύνου.
Τον Μάιο του 2010, η ψήφιση του Μνημονίου Συναντίληψης εκ μέρους του Ελληνικού Κοινοβουλίου έδωσε την χαριστική βολή στον οργανισμό που απορροφήθηκε από την «Marfin Popular Bank» στις 31 Μάρτη του 2011.
Με αυτό τον τρόπο η δεύτερη κυπριακή τράπεζα ανέλαβε την διαχείριση των τοξικών ελληνικών ομολόγων με απρόβλεπτες επιπτώσεις για την χώρα.
Η διαδικασία ενεκρίθη από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας με την συγκατάθεση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου η οποία δεν άσκησε τον εποπτικό ρόλο της σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 30 του περί τραπεζικών εργασιών νόμου που απαγορεύουν σε χρηματοπιστωτικό όμιλο εγκατεστημένο στην Κυπριακή Δημοκρατία να διαθέτει υποκαταστήματα στο εξωτερικό χωρίς την απαραίτητη άδεια της και αποδίδουν εξουσίες στα αρμόδια όργανα σχετικά με το θέμα της φερεγγυότητας.
Πρόσφατα η Ανακριτική Ομάδα της Κυπριακής Αστυνομίας ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να δικάσουν τον κ. Ανδρέα Βγενόπουλο μαζί με τους συνεργάτες του κ.κ. Ευθύμιο Μπουλούτα και Κυριάκο Μάγειρα για κακουργηματική απιστία, απάτη και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Υποτίθεται ότι οι ζημιές της «Marfin Egnatia Bank» οφείλονται σε παράνομες χρηματοδοτήσεις σε άλλες εταιρίες ελεγχόμενες από τους ιδίους ή δικά τους πρόσωπα.
ΚΥΠΡΟΣ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ: ΤΟ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011
Από το τέλος του 2010 το κυπριακό τραπεζικό σύστημα ήταν στο στόχαστρο των διεθνών οίκων αξιολόγησης για την μεγάλη έκθεσή του στην Ελλάδα.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε ραγδαία τον Οκτώβριο του 2011, όταν στην Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ οι κοινοτικοί εταίροι έδωσαν πράσινο φως στο κούρεμα κατά 50% των ελληνικών ομολόγων.
Στο μεταξύ τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της «Marfin Popular Bank» αποπειράθηκαν να εξασφαλίσουν δάνειο από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου που τελικά αρνήθηκε να το παραχωρήσει εξαιτίας της έλλειψης αποτελεσματικού σχεδίου αντιμετώπισης της κρίσης.
Επιπροσθέτως, στην έκθεση που δημοσιεύτηκε στις 31 Οκτωβρίου του 2011 ο εποπτικός οργανισμός υπογράμμισε ότι το κεφαλαιακό έλλειμμα ανερχόταν σε 5.768.000.000 ευρώ και το ποσοστό ρευστότητας σε ευρώ και ξένα νομίσματα άγγιζε το 4.9% και το 5.79% όταν οι διεθνείς αρχές καθορίζουν ένα χαμηλότερο επίπεδο του 20% και του 70% αντιστοίχως.
Την 4η Νοεμβρίου ο κ. Βγενόπουλος παραιτήθηκε από μη εκτελεστικός πρόεδρος της «Marfin Popular Bank» και δυο εβδομάδες αργότερα ο στενός συνεργάτης του κ. Ευθύμιος Μπουλούτας άρχισε τις συνομιλίες με τον τότε Υπουργό Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Κίκη Καζαμία για ενδεχόμενο δάνειο αξίας 1.5-2 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο αξιωματούχος δέχτηκε την πρόταση με τις εξής προϋποθέσεις:
-Διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μέσω αποτίμησης του ενεργητικού της τράπεζας εκ μέρους της κυβέρνησης.
-Ελαχιστοποίηση του κόστους για τον Κύπριο φορολογούμενο.
Το σχέδιο ματαιώθηκε λόγω παρέμβασης της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου: την 29η Νοεμβρίου εξεδόθη επιπλέον έκθεση η οποία πιστοποίησε την απόσυρση καταθέσεων ύψους 598.000.000 στο διάστημα 7-25 Νοεμβρίου και επέκρινε την ανεύθυνη στάση του κ. Μπουλούτα που υπέβαλε την παραίτηση του στις 5 Δεκεμβρίου.
Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΤ
Την 1η Μαΐου του 2012 ο τότε Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Αθανάσιος Ορφανίδης δήλωσε τα εξής ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών:
«Ξέραμε τα νούμερα, ξέρουμε απόλυτα, όλα τα νούμερα ήταν δημοσιοποιημένα, όλα τα νούμερα ήταν στο τραπέζι αλλά δεν ξέρω σε τι βαθμό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας – που εκείνη την εποχή ήταν ο Ακελικός Δημήτρης Χριστόφιας (σημείωση του συντάκτη) – ζήτησε να γίνουν οποιεσδήποτε αποφάσεις».
Κατόπιν ο κ. Ορφανίδης ανέφερε την παραγωγική συνεργασία με τον Υπουργό Οικονομικών κ. Κίκη Καζαμία τονίζοντας ότι οι δυο τους δεν αντιλήφθηκαν την ουσία του προβλήματος καθώς δεν διέθεταν τα πρακτικά της Συνοδου Κορυφής της ΕΕ που αποφάσισε το κούρεμα του ελληνικού χρέους.
Όπως συνήθως, τα γεγονότα διαψεύδουν τις εικασίες των πολιτικών και οικονομικών ιθυνόντων: η Ετήσια Έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου για το έτος 2011 φανέρωσε το καλό κλίμα που επικρατούσε στις σχέσεις με την κυβέρνηση κατά τους τελευταίους έξι μήνες της χρονιάς όταν ψηφίστηκαν προληπτικά μέτρα σαν ο περί της διαχείρισης των χρηματοοικονομικών κρίσεων νόμος ενόψει της όλο και πιο πιθανής κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος.
Η διάταξη επιφύλασσε στο Κυπριακό Δημόσιο την δυνατότητα να αποκτήσει την «Marfin Popular Bank» ενώ η Κεντρική Τράπεζα θα προχωρούσε στην έκτακτη παροχή ρευστότητας ΕLΑ (Emergency Liquidity Assistance). Αναμφίβολα, επρόκειτο για ένα συγκεκαλυμμένο τρόπο διάσωσης της χώρας.
Στις 20 Οκτωβρίου του 2011 στάλθηκε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το πλήρες κείμενο του νομοσχεδίου το οποίο ενεκρίθη πέντε μέρες αργότερα από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Η απάντηση δεν ήταν ενθαρρυντική, αφού το κοινοτικό όργανο είχε εντοπίσει τα εξής προβλήματα:
-Η ELA παραχωρείται αποκλειστικά σε εύρωστα ιδρύματα με ευκαιριακές ανάγκες κεφαλαίων εκ μέρους των Κεντρικών Τραπεζών των κρατών-μελών της ΕΕ. Αυτή δεν ήταν η περίπτωση της «Marfin Popular Bank».
-Η κυπριακή κυβέρνηση θα έπρεπε να αντλήσει τα κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό για να εθνικοποιήσει την τράπεζα. Ο εσωτερικός δανεισμός δεν ήταν εφικτή λύση επειδή τα ταμεία ήταν άδεια.
-Η διάταξη προσκρούει στο άρθρο 123 της Συνθήκης για την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο απαγορεύει την νομισματική χρηματοδότηση των Κρατών και των ΔΕΚΟ / ημικρατικών οργανισμών – με εξαίρεση τα δημόσια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα – από τις Κεντρικές Τράπεζες των κρατών-μελών της ΕΕ και την ΕΚΤ.
Έτσι οι Βρυξέλλες έχουν δημιουργήσει ένα νομικό πλαίσιο που δικαιολογεί τα Μνημόνια Συναντίληψης, την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας και την επακόλουθη εξαφάνιση των Κρατών-Εθνών. Το πρώτο βήμα για τον οριστικό θρίαμβo της οικονομικής λογικής σε βάρος της πολιτικής έχει ήδη πραγματοποιηθεί και η διαδικασία είναι ανεπίστρεπτη πλέον.
Παρά τις προειδοποιήσεις της ΕΚΤ, ο νόμος υπερψηφίστηκε από την Βουλή των Αντιπροσώπων και δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 30 Δεκεμβρίου του 2011.
ΟΙ ΒΑΡΙΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΦΑΝΙΔΗ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ – ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012)
Στις αρχές του 2012 η Marfin Popular Bank ήταν κλινικά νεκρή. Την 29η Φεβρουαρίου ο όμιλος ανακοίνωσε τα προκαταρκτικά αποτελέσματα για το έτος 2011 που έκλεισε με ζημίες ύψους 3.3 δισεκατομμυρίων και η εταιρεία παροχής υπηρεσιών λογιστικής PriceWaterHouseCoopers αρνήθηκε να τα υπογράψει σε περίπτωση έλλειψης συγκεκριμένων εγγυήσεων από την κυβέρνηση.
Παρόλα αυτά, ο κ. Ορφανίδης δικαιολόγησε την ΕLΑ ενώπιον της ΕΚΤ επικαλούμενος ότι σύμφωνα με την αξιολόγηση του Τμήματος Εποπτείας της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου το ίδρυμα ήταν φερέγγυο.
Στο μεταξύ, ο νέος διευθύνων σύμβουλος του οργανισμού κ. Χρήστος Στυλιανίδης γνωστοποίησε το σχέδιο για την αύξηση κεφαλαίου αξίας 1.8 δισεκατομμυρίων και ζήτησε την στήριξη της κυβέρνησης.
Σχετικά με αυτό το θέμα ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ κ. Άνδρος Κυπριανού σχολίασε ότι η απόφαση να σώσει την Marfin Popular Bank – η οποία από την 2 Απριλίου του 2012 θα μετονομαζόταν ξανά σε Λαϊκή Κυπριακή Τράπεζα – ουσιαστικά είχε πολιτικό χαρακτήρα παρόλο που το τότε κυβερνών σχήμα ήταν πολύ διχασμένο.
Οι προθέσεις της Λευκωσίας δεν έπεισαν την ΕΚΤ αφού η Κύπρος είχε αποκλειστεί από τις αγορές από τον Μάιο του 2011.
Ο κ. Ορφανίδης έπαιξε πάλι το ρόλο του «σωτήρα»: στις 12 Απριλίου έστειλε έγγραφο στην ΕΚΤ όπου διευκρίνισε ότι στο διάστημα 2014-2016 η Κύπρος και η Ελλάδα θα έβγαιναν από την ύφεση και τα καθαρά κέρδη της Λαϊκής Τράπεζας θα ανέρχονταν σε 1.6 δισεκατομμύρια, κάτι που δεν έγινε ούτε την περίοδο της χρηματοπιστωτικής φούσκας.
Οι προβλέψεις του ήταν αβάσιμες αν κανείς λαμβάνει υπόψη του ότι επρόκειτο για μεσαία εταιρία της οποίας η δραστηριότητα περιοριζόταν στην μνημονιακή Ελλάδα.
Στα επόμενα κείμενα θα εξεταστούν αναλυτικά οι πράξεις και οι παραλείψεις της ΕΚΤ και του κ. Πανίκου Δημητριάδη που στις 3 Μαΐου του 2012 χρημάτισε Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.
Συντάκτης: Antonio Giovetti
Τεχνική υπηρεσία: Sergio Tiki.
{jcomments on}
