Έκθεση Ζωγραφικής του Ομίλου για την Unesco του Δήμου Αμαρουσίου, Περιφέρειας Αττικής, υπό την αιγίδα του Δήμου Κηφισιάς και του ΝΠΔΔ «Δημήτριος Βικέλας», Μάιος 2015, με θέμα «Μνημείο κομμένο στα δύο».
Παραθέτουμε την ενδιαφέρουσα ομιλία του κ. Μαρίνου Παπαδόπουλου, Γενικού Γραμματέα του Ομίλου Unesco Αμαρουσίου στα εγκαίνια της έκθεσης στις 15/05/2015:
«Κυρίες και Κύριοι:
Τα μάρμαρα του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο τελούν σ’ αυτό ως κατόπιν κλοπής και αρχαιοκαπηλίας του λόρδου Έλγιν, γνωστού και ως Τόμας Μπρους ή έβδομου κόμη του Έλγιν, που σε συνεργασία του με τις Τουρκικές Αρχές του κατακτητή της Ελλάδας τότε, δηλαδή από το 1801 μέχρι το 1804, τα αφαίρεσε και τα μετέφερε στην πατρίδα του.
Ο λόρδος Έλγιν ήταν από το 1799 μέχρι το 1803 πρέσβης της Βρετάνιας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αρχικός του στόχος ήταν να σχεδιάσει το σπίτι του με κλασσικό ελληνικό ύφος.
Ο Έλγιν ζήτησε από της τουρκικές αρχές την άδεια να αποτυπώσει σχεδιαστικά τα γλυπτά, να συντάξει τοπογραφικά σχεδία και να λάβει εκμαγεία, με την βοήθεια μιας ομάδας από ζωγράφους αρχιτέκτονες και γλύπτες – κάτι που έγινε -, στους πρώτους μήνες του 1800.
Μετά την αγγλική νίκη στο Αμπουκίρ (1801), ο Έλγιν κατόρθωσε να αποσπάσει φιρμάνι του καϊμακάμη Σεγούτ Αβδουλάχ που του επέτρεπε να αφαιρέσει αρχιτεκτονικά μέλη και γλυπτά από την Ακρόπολη.
Το 1816 τα μάρμαρα αγοράστηκαν έναντι 35.000 στερλινών από το Βρετανικό Μουσείο, στο οποίο δημιουργήθηκε ειδική αίθουσα για να εκτεθούν.
Ο Έλγιν περιεβλήθη με το ένδυμα του ανιδιοτελούς συλλέκτη και του σωτήρα των θησαυρών της αρχαιοελληνικής τέχνης, ωστόσο η πραγματική του πρόθεση ήταν να διακοσμήσει το νέο ανεγειρόμενο εξοχικό του στη Σκωτία . Η οικονομική καταστροφή του, όμως, τον ανάγκασε να τα πουλήσει στο βρετανικό δημόσιο προς το οποίο είχε σημαντικές οφειλές.
Αυτή η συλλογή γλυπτών περιλαμβάνει μερικά από τα γλυπτά των αετωμάτων, των μετώπων που απεικονίζουν μάχες μεταξύ των Λαπίθων και των Κενταύρων, αλλά και της Ζωφόρου του Παρθενώνα που κοσμούσε το ανώτερο τμήμα των τοίχων του ναού σε όλο τους το μήκος.
Το πιο διάσημο, ίσως, από τα κλαπέντα μάρμαρα του Παρθενώνα είναι η αφαιρεθείσα Καρυάτιδα, που βρισκόταν μαζί με τις άλλες πέντε, στο Ερεχθείο, στην Ακρόπολη των Αθηνών.
Η κλοπή των ελληνικών αρχαιοτήτων από τον Έλγιν επικρίθηκε από σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες της εποχής, όπως από τον Μπάιρον Σέλλεϋ, τον ποιητή Οράτιο Σμιθ και άλλους. Μάλιστα ήδη από το 1890 υπήρχαν δημοσιεύματα που έθεταν το ζήτημα της επιστροφής των κλαπέντων μάρμαρων στην Ελλάδα.
Το 1928 ο βρετανός βουλευτής Φίλιπ Σόουν έγραψε, «τα έξοχα ερείπια του Παρθενώνα και η φωτεινή ατμόσφαιρα της Αθηνάς αποτελούν την καταλληλότερη θέση για τα πιο αρμονικά γλυπτά του κόσμου» .
Τα βασικά επιχειρήματα για την επιστροφή των κλαπέντων μαρμάρων του Παρθενώνα είναι τα εξής:
1) Τα μάρμαρα από τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα, που είχαν κλαπεί από τον λόρδο Έλγιν από το 1801 έως το 1804, δεν είναι ένα αυτοτελές έργο, ώστε να μπορεί να νομιμοποιείται η κατοχή του με διάφορους τίτλους ιδιοκτησίας, όπως συμβαίνει με τους πίνακες ζωγραφικής.
2) Το δίκαιο που επικαλούνται οι Άγγλοι για την κατοχή των μαρμάρων, δεν έχει νομική βάση – κι ας τα αγόρασαν από τον Έλγιν το 1816 – γιατί ήταν προϊόν κλοπής, αρχαιοκαπηλίας και λαφυραγωγίας.
Επρόκειτο ασφαλώς για επαίσχυντη πράξη ιεροσυλίας, γιατί ενώ ο Έλγιν είχε σουλτανικό φιρμάνι μόνο για να φτιάξει εκμαγεία, απέκοψε βίαια τα μάρμαρα από τις βάσεις τους και κατέστρεψε αρκετά κατά το κατέβασμα με σχοινιά και γάντζους ή κατά τη μεταφορά τους με κάρα στο λιμάνι του Πειραιά.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, ήρθε και το ναυάγιο του πλοίου που τα μετέφερε, έξω από τα Κύθηρα, για να ολοκληρώσει την καταστροφή. Τα γλυπτά έμειναν στο βυθό έως και δύο έτη μέχρι την τελική ανέλκυσή τους από Καλύμνιους δύτες, ώσπου μεταφέρθηκαν τελικά στην Αγγλία στην ιδιωτική συλλογή του Έλγιν.
3) Τα μάρμαρα του Παρθενώνα είναι τεκμήρια της ιστορίας της τέχνης και ως εκ τούτου της πολιτισμικής συνέχειας των Ελλήνων. Δεν μπορεί να υπάρξει κανένα νομικό επιχείρημα που να επιτρέπει σε οποιονδήποτε να υποκλέψει την ιστορία ενός άλλου λαού και να οικειοποιηθεί την τέχνη του ακόμη κι αν αρχική του πρόθεση ήταν η διάσωση των έργων τέχνης και πολιτιστικής κληρονομιάς.
4) Η ύπαρξη ενός ευρύτερου συμβολισμού στα μάρμαρα του Παρθενώνα, που περιλαμβάνει τις κατακτήσεις του πολιτικού ορθολογισμού, τη διαλεκτική φιλοσοφία, τις ανθρωπιστικές αξίες και το ιδανικό της αθηναϊκής δημοκρατίας, καθιστά το έργο διαχρονικά αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας και της παράδοσης των Ελλήνων.
Η έκθεση των μαρμάρων σε άλλο κράτος, μακριά από την πατρίδα και τους φυσικούς τους κληρονόμους, αναιρεί όλον αυτό τον ιδιαίτερο συμβολισμό αξιών, που γεννήθηκαν στο αττικό τοπίο.
5) Η μόνιμη δικαιολογία των Άγγλων, όλα αυτά τα χρόνια της αμφισβήτησης της κατοχής των μαρμάρων και της διεκδίκησής τους από την ελληνική πλευρά, ήταν ότι δεν έχουμε ένα σύγχρονο και ασφαλές μουσείο στην Αθήνα.
Τώρα που το μουσείο της Ακρόπολης έγινε πράξη από το 2009 και πληροί τους όρους ασφαλούς φύλαξης και προστασίας το επιχείρημα της έλλειψης κατάλληλου μουσειακού χώρου δεν ευσταθεί.
6) Η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα ανταποκρίνεται και στο κοινό αίσθημα των Άγγλων που με συντριπτικό ποσοστό όπως αυτό κατά καιρούς δημοσκοπείται έχουν ταχθεί υπέρ της επιστροφής τους στην Ελλάδα.
Κυρίες και Κύριοι:
Η κλοπή των μαρμάρων του Παρθενώνα έγινε με το πρόσχημα της σωτηρίας της πολιτιστικής κληρονομίας της Ελλάδας που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το Διαφωτισμό στην Ευρώπη, ιδεολογικό θεμέλιο της Γαλλικής Επανάστασης και βάση έδρασης του σύγχρονου Ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Το αίτημα για την επιστροφή των κλαπέντων μαρμάρων είναι στην ουσία του απαίτηση επανένωσης στοιχείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς ενόψει της ανυπολόγιστης αξίας τους και του συμβολισμού για τον πολιτισμό.
Ο ακρωτηριασμός του Παρθενώνα από την αφαίρεση και μεταφορά των μαρμάρων του στην Αγγλία είναι μη ανεκτός στο σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο.
Η αναγκαιότητα για την ενότητα του μνημείου και τη θεώρησή του ως όλον στον τόπο της δημιουργίας του είναι σημαντική για εμάς. Είναι σημαντική για έναν τόπο που σήμερα τελεί υπό καθεστώς απόλυτης οικονομικής εξάρτησης κι έναν λαό διχασμένο, οικονομικά κατακτημένο, πολιτισμικά τραυματισμένο και πολιτικά αφιονισμένο για να μη πω αυνανισμένο.
Η σημερινή εικαστική εκδήλωση με έργα τέχνης αξιόλογων ζωγράφων αποσκοπεί να μας υπενθυμίσει την αναγκαιότητα της επανένωσής μας για να διεκδικήσουμε την ενότητα του μνημείου και την ευημερία του τόπου μας.»
Δείτε διάφορες φωτογραφίες από την έκθεση ζωγραφικής πατώντας ΕΔΩ…..
{jcomments on}
