Το παρόν άρθρο αναλύει τις ρεβανσιστικές θέσεις της Τουρκίας στη διαμάχη για την έκταση των χωρικών υδάτων και του Εναέριου Χώρου του Αιγαίου Πελάγους στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων με την Ελλάδα, που διαμορφώνονται από τις θέσεις αναφορικά με την ερμηνεία του διεθνούς δικαίου.
Ωστόσο, ο κεντρικός χαρακτήρας της διαφοράς των χωρικών υδάτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος επηρεάζει και άλλα ζητήματα στις διμερείς σχέσεις, ιδίως την υφαλοκρηπίδα.
Ειδικότερα, τόσο με τις θέσεις του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, όσο και Τούρκων ακαδημαϊκών, όπως οι Yüksel İnan και Yücel Acer, οι οποίοι στο «The Aegean Disputes» (2003), τονίζουν:
«…Αν και η Ελλάδα αναγνωρίζει ότι υπάρχει μόνο το θέμα της υφαλοκρηπίδας, ένα πρόβλημα που πρέπει να συζητηθεί για το Αιγαίο, υπάρχουν και άλλα σημαντικά ζητήματα.
Τα προβλήματα μεταξύ των δύο κρατών Τουρκίας και Ελλάδος στο Αιγαίο Πέλαγος μπορούν να συνοψιστούν στους ακόλουθους τίτλους: χωρικά ύδατα, οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, οριοθέτηση εθνικού εναέριου χώρου, έλεγχος των στρατιωτικών πτητικών δραστηριοτήτων, ιδιοκτησία νησίδων και βραχονησίδων, αποστρατιωτικοποίηση νήσων του Ανατολικού Αιγαίου».
Το ιστορικό του προβλήματος των χωρικών υδάτων στο πλαίσιο των σχέσεων Τουρκίας και Ελλάδος.
Στη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, το πλάτος των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο άρχισε να εφαρμόζεται ως 3 μίλια, λαμβάνοντας υπόψη τη θέση των νησιών κοντά στην Τουρκία.
Μετά τη Σύμβαση του Μοντρέ για τα Στενά, στις 17 Σεπτεμβρίου 1936, το Ελληνικό Κοινοβούλιο αύξησε τα χωρικά ύδατα στα 6 μίλια με το νόμο αριθ. 230.
Αν και υπήρχε σχετικά φιλική ατμόσφαιρα στις διμερείς σχέσεις κατά την περίοδο αυτή, η Τουρκία δεν είχε αντίρρηση στις πρωτοβουλίες της Ελλάδας λόγω της αυξανόμενης απειλής της Ιταλίας στη Μεσόγειο.
Ενώ η Ελλάδα επέκτεινε σταδιακά μονομερώς τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο Πέλαγος, η Τουρκία δεν επέκτεινε τα χωρικά της ύδατα για μια περίοδο περίπου τριάντα ετών, πιθανότατα επειδή δεν επηρέαζε τη σταθερότητα της περιοχής.
Στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960, η Τουρκία άλλαξε τη θέση της σχετικά με το εύρος των χωρικών της υδάτων στο Αιγαίο. Στο πλαίσιο αυτό, με το πρώτο άρθρο του νόμου αριθ. 476 περί χωρικών υδάτων που υιοθετήθηκε στις 15 Μαΐου 1964, καθορίστηκε ότι το πλάτος των χωρικών της υδάτων ήταν 6 μίλια και στο επόμενο άρθρο τονίστηκε ότι η αμοιβαιότητα θα λαμβανόταν ως βάση έναντι των κρατών με ευρύτερα χωρικά ύδατα.
Έτσι, το όριο των 3 μιλίων που είχε καθοριστεί από τη Λωζάνη γέννησε ένα νέο status quo ως πλάτος χωρικών υδάτων 6 μιλίων στο Αιγαίο με αυτόν τον Τουρκικό Νόμο.
Ενώ οι Τουρκικές Επιχειρήσεις Εισβολής ΑΤΤΙΛΑΣ 1 & 2 στην Κύπρο διαμόρφωσαν τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα, τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο Πέλαγος και άλλα συναφή προβλήματα αποτέλεσαν ζήτημα στρατιωτικών κρίσεων και εντάσεων για τις δύο χώρες.
Παρόλο που η Τουρκία συμμετείχε ενεργά στις διαπραγματεύσεις στην Τρίτη Διάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας, δεν υπέγραψε τη σύμβαση, αφού εξέφρασε τις επιφυλάξεις της.
Στις 20 Μαΐου 1982, η Τουρκία επιβεβαίωσε ότι το πλάτος των χωρικών της υδάτων στο Αιγαίο ήταν 6 ναυτικά μίλια με το νόμο αριθ. 2674 για τα χωρικά ύδατα.
Στην τελευταία παράγραφο του άρθρου 1 του νέου αυτού νόμου, ο οποίος κατήργησε τον προηγουμένως εκ δοθέντα νόμο αριθ. 476, αναφερόταν ότι το Υπουργικό Συμβούλιο εξουσιοδοτείται να καθορίζει το πλάτος των χωρικών υδάτων σε ορισμένες θάλασσες πέραν των 6 ναυτικών μιλίων, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνει υπόψη όλα τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τις εν λόγω θάλασσες και τηρεί την αρχή της ισότητας.
Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από το Αιγαίο, η Τουρκία στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα έχει θεσπίσει τα 12 ναυτικά μίλια. Βέβαια, το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 16 Νοεμβρίου 1994, ορίζει ότι:
«…Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίζει την έκταση των χωρικών του υδάτων, η οποία δεν υπερβαίνει τα 12 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσης που καθορίζονται σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση».
Μετά την επικύρωση της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Convention on the Law of the Sea/UNCLOS), η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 1994 και από το Ελληνικό Κοινοβούλιο τον Μάιο του 1995, η Ελλάδα θέσπισε νόμο που ανέφερε ότι επιφυλάσσεται για το δικαίωμα των 12 ναυτικών μιλίων χωρικών υδάτων στο Αιγαίο.
Σε απάντηση, στις 8 Ιουνίου 1995, η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση υιοθέτησε, ρεβανσιστικά, μόνιμο ψήφισμα για τη λήψη όλων των μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης «Στρατιωτικής Βίας» (Casus belli), σε περίπτωση που η Ελλάδα ασκήσει το δικαίωμά της των 12 ναυτικών μιλίων και αυξήσει τα χωρικά της ύδατα.
Η συνέχεια στην ΠΗΓΗ………….
