Χρωστάμε πάνω από 573 δις. Ευρώ…
Σχεδόν 3,5 ετήσια ΑΕΠ χρειάζονται για να ξεχρεώσουμε το σύνολο του δημόσιου χρέους και όσα χρωστάμε σε Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες, συνυπολογίζοντας και όσα μας χρωστάει το κράτος.
«Ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια της οικονομίας αποτελεί το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος που αθροιστικά ξεπερνά τα 573 δις ευρώ, κινούμενο τρεισήμισι φορές σχεδόν πάνω από το Ελληνικό ΑΕΠ (176,8 δις ευρώ). Από το προηγούμενο ποσό, τα 223,5 δις ευρώ είναι «κόκκινες» οφειλές ιδιωτών προς την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία, τις τράπεζες και τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων.
Το θέμα έρχεται στο προσκήνιο, με αφορμή τις σοβαρές ανησυχίες, τους φόβους και τον προβληματισμό που προκαλεί στο οικονομικό επιτελείο η έξαρση της ενεργειακής ακρίβειας που φουντώνει τον πληθωρισμό και, σε συνδυασμό με την πανδημική κρίση, βαθαίνει τις πληγές στα εισοδήματα των νοικοκυριών, αλλάζοντας τις προτεραιότητες στις πληρωμές.
Αναλυτικότερα, η ακτινογραφία δημόσιου και ιδιωτικού χρέους έχει ως εξής:
- Δημόσιο χρέος (350 δισ. ευρώ): Νέα αύξηση κατά 9 δισ. ευρώ αναμένεται να σημειώσει το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης που παρακολουθούν οι θεσμοί, καθώς, σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 350 δισ. ευρώ ή στο 197,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο τέλος του 2021, από 341 δισ. ευρώ ή 205,6% ως ποσοστό του ΑΕΠ, το 2020. Το 2022, το χρέος ως απόλυτο μέγεθος θα φουσκώσει στα 355 δισ. ευρώ και θα αποτελεί νέο ύψος-ρεκόρ, που θα διατηρήσει την Ελλάδα στην πρώτη θέση, με βάση τον πίνακα κατάταξης στην ευρωζώνη, μολονότι ως ποσοστό του ΑΕΠ θα υποχωρήσει στο 190,4%. Είναι μια εξέλιξη που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, καθώς η εξυπηρέτησή του και μόνο θα ασκήσει πιέσεις στον κρατικό προϋπολογισμό, ιδιαίτερα αφού αρθούν τα έκτακτα μέτρα μαζικών αγορών κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ. Το Ελληνικό χρέος θα παραμείνει στο ευρωπαϊκό κάδρο, λόγω της συζήτησης που έχει ανοίξει για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι στο σχέδιο της πρότασης του ESM (6 οικονομολόγοι) για την αναθεώρηση των κανόνων η Ελλάδα είναι μέσα και στα τρία σενάρια με τις νέες οροφές για το χρέος (60%, 80%, 100%).
- Εφορία (109 δισ. ευρώ): Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, έσπασαν το φράγμα των 109 δισ. ευρώ οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία, στο τέλος Σεπτεμβρίου, αυξημένες κατά 378 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Αύγουστο. Τα νέα χρέη προς την Εφορία ανήλθαν, στο πρώτο 9μηνο του 2021, σε 4,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 353 εκατ. ευρώ αφορούν σε χρέη που κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μόνον τον Σεπτέμβριο. Το πιο ανησυχητικό για το υπουργείο Οικονομικών είναι ότι αυξήθηκαν σε 1.315.665 οι φορολογούμενοι που έρχονται αντιμέτωποι με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, ενώ οι οφειλέτες στους οποίους δύναται να ληφθούν κατασχέσεις μισθών, συντάξεων και ακινήτων ανήλθαν σε 1.861.939, από 1.827.440 τον Αύγουστο.
- Ασφαλιστικά ταμεία (38,7 δισ. ευρώ): Εντυπωσιακή αύξηση κατά 771 εκατ. ευρώ σημείωσαν, μέσα σε ένα τρίμηνο, οι «κόκκινες» οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, φθάνοντας στα 38,7 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου, με βάση την έκθεση του ΚΕΑΟ. Οι κύριες οφειλές διαμορφώνονται σε 25 δισ. ευρώ και τα πρόσθετα τέλη σε 13,7 δισ. ευρώ. Η αύξηση των συνολικών χρεών προέρχεται από τις νέες εντάξεις οφειλετών, οι οποίες από την αρχή του έτους φθάνουν τις 195.388, με ύψος οφειλής 193 εκατ. ευρώ. Το 2020, οι νέες εντάξεις ανήλθαν σε 190.900, όμως τα ποσά κύριας οφειλής και τελών ήταν επτά φορές πάνω σε σχέση με φέτος, καθώς ξεπέρασαν το 1,357 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι φέσι άνω του 1 εκατ. ευρώ έχουν στα Ταμεία 2.149 οφειλέτες.
- Σε ιδιώτες (2,3 δισ. ευρώ): Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους ιδιώτες για αγορά αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων ανέχονται συνολικά σε 2,3 δισ. ευρώ (1,75 δισ. ευρώ σε ιδιώτες, 547 εκατ. ευρώ για επιστροφές φόρων). Τη μερίδα του λέοντος κατέχουν τα νοσοκομεία, με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους στα 927 εκατ. ευρώ, και ακολουθούν οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης με 470 εκατ. ευρώ. Αν στο ποσό αυτό προστεθεί και το «κρυφό» χρέος ύψους 584 εκατ. ευρώ από τη μη πληρωμή περίπου 160.00 εκκρεμών συντάξεων (κύριων), οι συνολικές τρέχουσες οφειλές του Δημοσίου ανεβαίνουν πάνω από τα 2,8 δισ. ευρώ. Οι θεσμοί πιέζουν ασφυκτικά για την εκκαθάριση των οφειλών, δείχνοντας «κίτρινη κάρτα» στην κυβέρνηση λόγω χαμηλών επιδόσεων, ενώ νέα αποτίμηση θα γίνει στο πλαίσιο της 13ης αξιολόγησης τον Ιανουάριο του 2021. Σημειώνεται ότι η συμφωνία με τους δανειστές προβλέπει ότι τα «κόκκινα χρέη» του Δημοσίου δεν θα πρέπει να ξεπερνούν σε ετήσια βάση το 0,2% του ΑΕΠ ή σε απόλυτα ποσά τα 350 εκατ. ευρώ, αλλά, λόγω της υγειονομικής κρίσης, έχει δοθεί πίστωση χρόνου για την επίτευξη του στόχου.
- «Κόκκινα» δάνεια: Ξεπερνά τα 73 δισ. το ύψος των προβληματικών δανείων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και των εταιρειών διαχείρισης, αλλά και στο «ραντάρ» των δανειστών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών για το ιδιωτικό χρέος, στο τέλος Σεπτεμβρίου, είχαν ρυθμιστεί στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια συνολικού ποσού 18,6 δισ. ευρώ και επιχειρηματικά 13,3 δισ. ευρώ (32 δισ. ευρώ). Η φόρμουλα που εφαρμόζουν οι εταιρείες διαχείρισης έχει ως βασική παράμετρο τη μείωση της μηνιαίας δόσης, ώστε να μπορεί ο δανειολήπτης να εξυπηρετήσει το δάνειο. Παράλληλα, συμφωνείται ότι, εφόσον τηρηθεί το νέο πλάνο πληρωμών, στη λήξη τους θα γίνεται διαγραφή μέρους του δανείου.
