Τις τελευταίες μέρες γίνεται πολύ λόγος για την απαίτηση της Τουρκίας να προχωρήσει η Ελλάδα στην αποστρατιωτικοποίηση ορισμένων νησιών, κατά βάση του βορειοανατολικού Αιγαίου. Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, παραβιάζει τις υπογραφείσες συμφωνίες μεταξύ των δυο χωρών.
Δεν θα ασχοληθούμε με τη νομική πλευρά του ζητήματος–κατά πόσο είναι έωλα τα τουρκικά επιχειρήματα–αλλά θα προβάλλουμε μια έκθεση του 1922 για το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών Λήμνου, Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας συνταχθείσα, κατά πάσα πιθανότητα, τον Νοέμβριο του 1922 από τον υψηλόβαθμο στρατιωτικό Αλέξανδρο Μαζαράκη.
Ο τελευταίος, εκτός του γεγονότος ότι ήταν στενός συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου με σημαντικές τοποθετήσεις το χρονικό διάστημα 1918-1920, συμμετείχε, ως στρατιωτικός τεχνικός σύμβουλος, στην Ελληνική αντιπροσωπεία που εκπροσώπησε τη χώρα στη Συνδιάσκεψη της Λωζάννης (1922-1923).
Η έκθεση Μαζαράκη.
Πριν αναλύσουμε την έκθεση Μαζαράκη, επιβάλλεται να αναφέρουμε ότι η απώλεια των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου, απόρροια των νικηφόρων ναυμαχιών για το ελληνικό πολεμικό ναυτικό, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913), είχε δημιουργήσει τεράστια ανησυχία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η ανησυχία αυτή πήγαζε από το γεγονός ότι τα νησιά, τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά στις απέναντι ακτές, μπορούσαν να αποτελέσουν για την Ελλάδα ορμητήριο για την απελευθέρωση των μικρασιατικών ακτών, οι οποίες κατοικούνταν από συμπαγές ελληνικό στοιχείο.
Οι Νεότουρκοι, χολωμένοι από τις εδαφικές απώλειες που υπέστη η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, έβλεπαν με καχυποψία την παρουσία του ακμάζοντος και ανθηρού ελληνικού στοιχείου κατά μήκος των μικρασιατικών ακτών.
Πίστευαν ότι μπορούσε να λειτουργήσει ως “γέφυρα” για το πέρασμα του Ελληνικού Στρατού από τα νησιά στην απέναντι ακτή και για το λόγο αυτό εφήρμοσαν τη γνωστή πολιτική διωγμών σε βάρος των ομογενών μας.
Οι Νεότουρκοι, λοιπόν, αρνούνταν να αναγνωρίσουν το εδαφικό καθεστώς των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου, τα οποία θεωρούσαν προκεχωρημένες στρατιωτικές βάσεις για μια μελλοντική ελληνική απόβαση στη Μικρά Ασία.
Ωστόσο, το ξέσπασμα του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου (1914-1918) δημιούργησε νέα (αρνητικά) δεδομένα για την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αναμφίβολα, η παρουσία του ελληνικού στρατού, το χρονικό διάστημα 1919-1922, στη Μικρά Ασία επιβεβαίωσε τους προηγούμενους φόβους τους για το ζήτημα των νησιών.
Φτάνουμε, λοιπόν, στις διαπραγματεύσεις για την επικείμενη υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης.
Εκεί, η τουρκική αντιπροσωπεία θέτει θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών Λήμνου, Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας.
Συγκροτείτε, λοιπόν, υποεπιτροπή για να εξετάσει τις τουρκικές αιτιάσεις. Από ελληνικής πλευράς συμμετείχε ο στρατηγός Αλέξανδρος Μαζαράκης, ο Μιχαήλ Θεοτοκάς και ο πρέσβης Βασίλειος Δενδραμής.
Η συνέχεια στην ΠΗΓΗ…..
