Πριν μερικές ημέρες δόθηκε μία μάχη στη Φιλοσοφική με αντικείμενο το εάν ο «Ρουβίκωνας» μπορεί ή όχι να κρατήσει υπό κατάληψη την αίθουσα 516 στην πανεπιστημιακή σχολή.
Στην πραγματικότητα το διακύβευμα δεν ήταν αυτή καθ’ αυτή η συγκεκριμένη κατάληψη, αλλά το εάν μία ομάδα φοιτητών (και μη) μπορεί αυθαιρέτως να καταλαμβάνει πανεπιστημιακές αίθουσες.
Με άλλα λόγια, το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο από το τι συμβαίνει στη Φιλοσοφική. Αφορά το σύνολο των πανεπιστημίων και την προσπάθεια να αναχαιτισθεί το κύμα αυθαιρεσίας, το οποίο έχει κατακλύσει και τα κτίρια και τη λειτουργία τους.
Η κατάχρηση είναι ο χειρότερος εχθρός κάθε δικαιώματος, κάθε δημοκρατικής κατάκτησης. Πρόκειται για κανόνα χωρίς εξαίρεση. Το πανεπιστημιακό άσυλο είναι μία ζωντανή απόδειξη.
Ποιος θα μιλούσε για το θέμα αυτό εάν δεν είχαν μεσολαβήσει όλα εκείνα, που το έχουν υπονομεύσει στη συνείδηση της κοινής γνώμης;
Υπενθυμίζουμε ότι το άσυλο καθιερώθηκε σ’ άλλες εποχές για να προστατεύσει την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών στα πανεπιστήμια από την καταστολή αυταρχικών καθεστώτων.
Στη σημερινή Ελλάδα δεν υφίσταται τέτοιο πρόβλημα. Η «τηλεοπτική δημοκρατία» διαθέτει πιο έμμεσους, αλλά πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να εξασφαλίζει την υπακοή των πολιτών.
Παρά το γεγονός ότι στην εποχή του Διαδικτύου το άσυλο έχει χάσει το αρχικό του νόημα, θα μπορούσε να παραμείνει ως θεσμός, ενισχύοντας συμβολικά την αίσθηση ελευθερίας.
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι στη συνείδηση της κοινής γνώμης το άσυλο τείνει να ταυτισθεί πλέον με εκδηλώσεις όχι μόνο αυθαιρεσίας, αλλά και άσκησης λεκτικής και συχνά φυσικής βίας από οργανωμένες ομάδες.
Είναι αθέμιτο ορισμένες ομάδες, στο όνομα της όποιας ιδεοληψίας τους, να επιβάλλουν αυθαιρέτως τη θέλησή τους, ασκώντας βία. Η αλυσίδα των σχετικών περιστατικών είναι μακριά.
Μπορεί η υπόθεση της επίθεσης εναντίον του καθηγητή στο Πάντειο Άγγελου Συρίγου, που τον είχε στείλει στο νοσοκομείο, να έγινε ευρέως γνωστή, αλλά δεν είναι καθόλου μοναδική.
Είναι ακριβές πως έχουν γίνει αλλαγές στο νομικό πλαίσιο για το άσυλο κι ότι τα χέρια των πρυτανικών αρχών δεν είναι πλέον τόσο δεμένα, όπως σε παλαιότερες δεκαετίες.
Πρέπει, ωστόσο, να προβληματίσει το γεγονός ότι και μετά από αυτές τις αλλαγές όλες σχεδόν οι πρυτανικές αρχές δεν μπορούν να υπερασπίσουν ούτε την λειτουργία των πανεπιστημίων τους, ούτε την δημόσια περιουσία.
Προφανώς, αυτό δεν οφείλεται στην ολιγωρία κάποιων προσώπων. Τα πανεπιστήμια δεν έχουν ανάγκη από «νόμο και τάξη».
Από την άλλη πλευρά, δεν είναι δυνατόν να προσφέρουν άσυλο σε κάθε λογής ιδεολογικοποιημένη έμπρακτη αυθαιρεσία και πολύ περισσότερο βία. Ούτε, βεβαίως, να προσφέρουν άσυλο σε ντίλερ ναρκωτικών και σε κάθε είδους παρανομίες.
Όσοι ανέχονται την σημερινή κατάσταση προσφέρουν πολύ κακή υπηρεσία στη δημοκρατία και ουσιαστικά ωθούν προς την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου.
Η κοινή γνώμη έχει απηυδήσει. Στο σημείο που έχουν φθάσει τα πράγματα με τις κραυγαλέες καταχρήσεις του ασύλου, ως εξ αντιδιαστολής, η κατάργησή του και η επιβολή αστυνομικής παρουσίας στα πανεπιστήμια έχει φθάσει να συγκεντρώνει υποστήριξη όχι μόνο από την κοινή γνώμη, αλλά και από διδακτικό προσωπικό και από φοιτητές.
