Με κριτήριο τις αυξήσεις των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ, προβλέπεται ότι θα ακολουθήσει ύφεση στην Ευρωζώνη που θα πλησιάσει το 4% το 2024.
Eνώ την ίδια στιγμή οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται, ειδικά στα τρόφιμα, παρά το ότι η ενέργεια παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (αν και προβλέπονται αυξήσεις).
Επομένως ο κίνδυνος εμφάνισης Στασιμοπληθωρισμού ή Stagflation είναι πολύ μεγάλος.
Στα πλαίσια αυτά τα εξής:
Ο Στασιμοπληθωρισμός (Stagflation, από τις λέξεις Stagnation και Inflation), περιγράφει την κατάσταση μίας «Συναλλαγματικής Περιοχής», στην οποία έχουμε την ίδια χρονική περίοδο οικονομική στασιμότητα και πληθωρισμό.
Στασιμοπληθωρισμός
Με κριτήριο τις αυξήσεις των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ, προβλέπεται ότι θα ακολουθήσει ύφεση στην Ευρωζώνη που θα πλησιάσει το 4% το 2024 – ενώ την ίδια στιγμή οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται, ειδικά στα τρόφιμα, παρά το ότι η ενέργεια παραμένει σε… pic.twitter.com/cef81b5KwJ
— Βασίλης Βιλιάρδος (@ViliardosV) August 7, 2023
Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής μία οικονομία δεν μπορεί ούτε να χρησιμοποιήσει την παραγωγική της δυναμικότητα, μέσω της νομισματικής επέκτασης (τύπωμα χρημάτων, χαμηλά επιτόκια), καθώς επίσης της διευκόλυνσης των πιστώσεων, ούτε να περιορίσει τη μείωση της αγοραστικής αξίας των χρημάτων, μέσω της μείωσης του επιπέδου των δραστηριοτήτων της.
Η αιτία είναι το ότι, οι δύο αυτοί στόχοι είναι αντικρουόμενοι μεταξύ τους – οπότε αποτελούν ένα πολύ δύσκολο οικονομικό και πολιτικό δίλημμα.
Το φαινόμενο αυτό, άγνωστο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το 1969, στις Η.Π.Α. και στη Μ. Βρετανία-ενώ η λέξη «εφευρέθηκε» από τον Υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας, ο οποίος πέθανε το 1970.
Η αιτία ήταν η αύξηση των τιμών της ενέργειας από τον OPEC (διπλασιάστηκε η τιμή του πετρελαίου μεταξύ των ετών 1973 και 1975), η οποία προκάλεσε την έκρηξη του κόστους παραγωγής των βιομηχανικών χωρών-με τον Πληθωρισμό στις Η.Π.Α. να διπλασιάζεται σχεδόν το 1974 (από 6% στο 11%), καθώς επίσης με την ανεργία να εκτοξεύεται στο 8,4% (από 4,9% το 1973).
Η γενεσιουργός αιτία του στασιμοπληθωρισμού είναι συνήθως τα «σοκ» στην προσφορά, τα οποία επηρεάζουν το επίπεδο των τιμών, μέσω της πίεσης του κόστους – όταν αυξάνεται δηλαδή το κόστος παραγωγής ή διάθεσης.
Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις υποχρεώνονται, λόγω των αυξημένων τιμών ενέργειας, μίας κακής σοδειάς κλπ. να αυξήσουν τις τιμές τους, παρά τη μειωμένη ζήτηση.
Τα αρνητικά αυτά «Σοκ Προσφοράς» ονομάζονται κάποιες φορές «Τιμολογιακά Σοκ»-λόγω του ότι οι παραγωγοί επιβαρύνουν με το αυξημένο κόστος τις τιμές πώλησης των προϊόντων τους.
Επειδή δε η συνολική ζήτηση σε μία οικονομία παραμένει αρχικά αναλλοίωτη (η πραγματική ζήτηση σε αξία, δηλαδή το σύνολο των σχεδιαζόμενων επενδύσεων και των καταναλωτικών δαπανών μίας οικονομίας, δεν επηρεάζεται απ’ ευθείας από το σοκ της προσφοράς), οι επιχειρήσεις πουλούν λιγότερα προϊόντα, όταν αυξάνουν τις τιμές-οπότε μειώνουν την παραγωγή τους και απολύουν εργαζομένους.
Τότε μόνο εμφανίζονται οι τυπικές «Παράπλευρες Απώλειες» του καθοδικού σπειροειδή κύκλου της Αρνητικής εξέλιξης της Οικονομικής Ανάπτυξης-η μείωση των Εισοδημάτων λόγω της αύξησης της ανεργίας, καθώς επίσης η απογοήτευση των επιχειρήσεων λόγω του απρόβλεπτα μειωμένου τζίρου τους, οπότε η συγκράτηση της αύξησης των τιμών.
Όταν τώρα μία οικονομία υφίσταται ένα «Σοκ Προσφοράς», τότε αποτυγχάνουν τα κλασικά εργαλεία της ανάπτυξης, μέσω της κρατικής πολιτικής.
Ειδικότερα, εάν αυξηθεί η προσφορά χρήματος (τύπωμα χρημάτων από την κεντρική τράπεζα, αυξημένα δάνεια από τις εμπορικές τράπεζες), για να σταθεροποιηθεί η απασχόληση, τότε αυξάνονται οι τιμές από την πίεση του κλιμακούμενου κόστους.
Εάν αποφασισθεί δε η ενίσχυση της ανάπτυξης εκ μέρους του Δημοσίου όπως, για παράδειγμα, η αύξηση των Καταναλωτικών Δαπανών του Κράτους ή κάποια Δημοσιονομικά Μέτρα (μείωση των φόρων κλπ.), τότε σταθεροποιείται μεν η συνολική ζήτηση, με αποτέλεσμα όμως ξανά την αύξηση των τιμών-καθώς επίσης την άνοδο των Δημοσίων Ελλειμμάτων και των Δημοσίων Χρεών.
Συμπερασματικά λοιπόν ο κίνδυνος Στασιμοπληθωρισμού, υπό πολύ χειρότερες συνθήκες σε σχέση με το παρελθόν, δεν είναι καθόλου αμελητέος-οπότε πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός με τις προβλέψεις του, αφού σχεδόν τίποτα δεν λειτουργεί σωστά στην Παγκόσμια Οικονομία, ενώ ο πόλεμος κλιμακώνεται.
