Τα ψιλά γράμματα της συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου. Ποιες ισορροπίες αλλάζουν στην ανατ. Μεσόγειο. Γιατί έγινε τώρα τμηματική οριοθέτηση και τι περιμένουμε για το μέλλον. Ποια θα είναι η απάντηση της Άγκυρας;
Άγγελος Συρίγος, πέντε χρόνια πριν: Θα ήταν λάθος να υπογράψουμε!
Αυτό που πρέπει να κάνουμε, λίγες ημέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας και Αιγύπτου για την ανακήρυξη ΑΟΖ, είναι ένα βήμα πίσω, για να εξετάσουμε με ψυχραιμία όλα τα δεδομένα και τα αποτελέσματα που παράγουν.
Να μείνουν στην άκρη οι θριαμβολογίες από τη μια πλευρά, αλλά και η πλήρης απαξίωση από την άλλη, να μάθουμε όλες τις λεπτομέρειες και να τις δούμε να αποτυπώνονται πάνω στον χάρτη. Από την Πέμπτη το απόγευμα έχουμε μια νέα συμφωνία για ανακήρυξη ΑΟΖ, που, μαζί με αυτήν που συνάψαμε με την Ιταλία, αλλάζει το σκηνικό στη Μεσόγειο.
Από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε η συμφωνία, ο Πρωθυπουργός μίλησε για σημαντική στιγμή και επιστροφή της νομιμότητας στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά υπέπεσε και σε ένα «φάουλ». Είπε ότι με τη συμφωνία: «…αναγνωρίζονται όλα τα δικαιώματα των νησιών μας στις θαλάσσιες ζώνες τους».
Μάλλον ο κ. Μητσοτάκης δεν κατάλαβε ότι η Κυβέρνησή του και ο ίδιος αποδέχτηκαν ότι ένα νησί του μεγέθους της Κρήτης, που είναι μεγαλύτερη από τη Μάλτα και σχεδόν ίδια με την Κύπρο, με χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να το καταστήσουν και από μόνο του κράτος, έχει περιορισμένη ΑΟΖ.
Η οριοθέτηση που υπογράφηκε είναι τμηματική, δηλαδή αποτελεί τμήμα συνολικής μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών, σύμφωνα με το ΥΠΕΞ, για τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο και αφορά το «δυτικό τμήμα» των ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου. Η συμφωνία, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, προβλέπει αντί για τη μέση γραμμή (50% για τις δύο πλευρές) 55% για την Αίγυπτο και 45% για την Ελλάδα!
Σύμφωνα με πληροφορίες, να σημειωθεί ότι η αρχική απαίτηση του Καΐρου ήταν η αναλογία να είναι 60% προς 40% και το 55% προς 45% είναι η Ελληνική αντιπρόταση!
Τώρα, αυτά τα νούμερα ενδεχομένως να είναι και ελαφρώς αλλαγμένα, δηλαδή αντί για 45% η Ελλάδα, στον διαμοιρασμό να έχει 44% και η Αίγυπτος 56%. Αυτό ήδη γνωρίζουμε τι σημαίνει.
Αναγνωρίζεται μειωμένη επήρεια 90% ή 88% στην Κρήτη, ανάλογα με τον διαμοιρασμό. Για να γίνει κατανοητό τι πετύχαμε, να δώσουμε το παράδειγμα της ΑΟΖ μεταξύ Ιταλίας και Τυνησίας, όπου ακολουθήθηκε η μεθοδολογία της «μέσης γραμμής», με την Ιταλία να καταφέρνει να αναγνωρίζεται πλήρης επήρεια στα μεγάλα νησιά της.
Προφανώς η Ιταλία, στην ΑΟΖ με την Τυνησία, πέτυχε το καλύτερο δυνατόν γι’ αυτήν, όπως το κατάφερε και με την Ελλάδα. Και προφανώς αυτό κατέστη εφικτό, γιατί η Ρώμη αυτές τις διαπραγματεύσεις τις έκανε με άλλα δεδομένα και όχι όπως εμείς, με την «ψυχή στο στόμα» από τις κινήσεις του Ερντογάν, γιατί η συμφωνία της περασμένης Πέμπτης είναι το αποτέλεσμα της περσινής ολιγωρίας που οδήγησε στο «τετελεσμένο» της τουρκολιβυκής συμφωνίας.
Βέβαια, δεν είναι δυνατόν να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου διεμβολίζει την ψευδεπίγραφη τουρκολιβυκή. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια:
«Μετά την υπογραφή της σημερινής συμφωνίας μας, το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης έχει καταλήξει εκεί που ανήκε από την πρώτη στιγμή: στον κάλαθο των αχρήστων».
Τη συμφωνία αυτή λοιπόν την υπογράψαμε ούτως ώστε να απαντήσουμε, κατά κάποιον τρόπο, στην Τουρκία και τις κινήσεις της.
Πριν από πέντε χρόνια, αυτή τη συμφωνία την ξόρκιζαν και τη θεωρούσαν λάθος, ακόμη και στελέχη της Ν.Δ., όπως ο βουλευτής, σήμερα, Άγγελος Συρίγος, ο οποίος σε άρθρο του στην «Καθημερινή», στις 13/12/2015, έγραφε μεταξύ άλλων:
«Εκτιμάται ότι η Αίγυπτος θα προτιμούσε να υπογράψει με την Ελλάδα μερική οριοθέτηση μέχρι και την Κρήτη και να άφηνε εκτός την υπόλοιπη περιοχή έως το τριεθνές. Η αποδοχή μιας τέτοιας προτάσεως θα ήταν λανθασμένη. Θα δημιουργούσε την εύλογη εντύπωση ότι η Ελλάδα έχει παραιτηθεί των δικαιωμάτων της στην υπόλοιπη περιοχή».
Άρα λοιπόν είναι λογικό από εδώ και στο εξής να μας απασχολεί και να μας προβληματίζει το νομικό «γκριζάρισμα» των Δωδεκανήσων και της Καρπάθου-Κάσου. Το γκριζάρισμα της έκτασης γύρω από τον 28ο παράλληλο.
Όλα τα δεδομένα ευνοούσαν την επίτευξη της τμηματικής αυτής συμφωνίας, όπως έχει ήδη γίνει κατανοητό. Τόσο η Αθήνα όσο και το Κάιρο έβλεπαν την Τουρκία να γίνεται όλο και πιο απροκάλυπτα επιθετική και απειλητική.
Η Ελλάδα ήταν ήδη από τον Σεπτέμβριο στριμωγμένη από την – παράνομη μεν, υπογεγραμμένη και κατατεθειμένη στον ΟΗΕ δε – συμφωνία Άγκυρας-Τρίπολης για τα θαλάσσια σύνορα, που ουσιαστικά αγνοούσε τα δικαιώματα των Ελληνικών νησιών, από την Κρήτη μέχρι τα Δωδεκάνησα.
Σαν να μην έφτανε αυτό, η Αθήνα αντιμετώπισε τον υβριδικό πόλεμο του Ερντογάν στον Έβρο και τις συνεχείς προκλήσεις στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, με αποκορύφωμα τη NAVTEX που είχε εκδώσει ο «σουλτάνος» για έρευνες νοτίως της Κρήτης.
Η Αίγυπτος, από την πλευρά της, έβλεπε με συνεχώς αυξανόμενη ανησυχία την εμπλοκή της Τουρκίας στη Λιβύη, στο πλευρό του πρωθυπουργού Φαγιέζ Αλ Σάρατζ, τον οποίο θα ήθελε να δει να χάνει τη μάχη.
Σε βαθμό που να απειλεί με δική της εμπλοκή στον λιβυκό εμφύλιο, στην περίπτωση που οι δυνάμεις του Σάρατζ με τη στήριξη των Τούρκων προωθηθούν στην ανατολική Λιβύη. Με αυτά τα δεδομένα, η συγκυρία ήταν υπέρ της συμφωνίας.
Το δίκαιο και το πρωτόκολλο της Βέρνης του 1976
Η συνέχεια αυτής της συμφωνίας είναι η επικύρωση από τη Βουλή της κάθε χώρας και η κατάθεσή της στον ΟΗΕ, για να πάρει αριθμό πρωτοκόλλου.
Βέβαια, τις επόμενες ημέρες, που θα γίνουν γνωστές και οι λεπτομέρειες της συνθήκης, θα πρέπει να μάθουμε τι δίκαιο μπορεί να παράξει αυτή η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, καθώς κατά μια ανάγνωση είναι στην πραγματικότητα ένα άτυπο κείμενο, χωρίς ιδιαίτερη αξία ή σημασία, γιατί με βάση το πρωτόκολλο της Βέρνης του 1976, ούτε η Ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία ούτε η αντίστοιχη τουρκολιβυκή παράγουν δίκαιο, επειδή ούτε δημιουργούν υποχρεώσεις σε τρίτες χώρες, αλλά ούτε και δικαιώματα των κρατών που τις υπογράφουν έναντι τρίτων.
Απάντηση χρειάζεται και το ερώτημα, σε ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, η Αθήνα θα ξεκινήσει με «ταβάνι», στην επήρεια των νησιών μας, το 100% ή το 90% που δέχθηκε για την Κρήτη;
Πηγή «δημοκρατία»
