Παρουσιάζουμε το θεσμικό πλαίσιο εκλογής των Δημοτικών Συμβούλων (με συνημμένα παραδείγματα εφαρμογής στο τέλος).
Εφαρμόζεται για πρώτη φορά, δεδομένου ότι οι σχετικές διατάξεις του Καλλικράτη (ν.3852/2010) τροποποιήθηκαν από τον Κλεισθένη (ν.4555/2018) και εν συνεχεία από τον ν.4604/2019.
Εισαγωγικά υπογραμμίζεται ότι:
Ι) Η κατανομή εδρών στους Συνδυασμούς ολοκληρώνεται την Α’ Κυριακή. Δεν επηρεάζεται από το πότε θα εκλεγεί Δήμαρχος (στον Α’ ή στο Β’ γύρο) ούτε από το ποιου Συνδυασμού ο Επικεφαλής θα εκλεγεί Δήμαρχος.
ΙΙ) Έδρα, με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους, δικαιούνται να καταλάβουν και οι Συνδυασμοί που θα αποτύχουν να “πιάσουν” το εκλογικό μέτρο, που δεν θα καταφέρουν δηλαδή να λάβουν τις αναγκαίες ψήφους για την κάλυψη του εκλογικού μέτρου.
ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ:
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΔΡΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΏΝ
Το σύνολο των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου κατανέμεται μεταξύ των Συνδυασμών ως εξής:
Α] Αρχικά υπολογίζεται το εκλογικό μέτρο (ε.μ.). Ισούται με το πηλίκο που προκύπτει, παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους, από τη διαίρεση του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα του Δήμου, αθροιστικά όλοι οι Συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές, δια του αριθμού των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε Δημοτικό Συμβούλιο, προσαυξημένο κατά μία μονάδα.
Για να γίνει οπτικά αντιληπτό το εκλογικό μέτρο, αποτυπώνεται με τον εξής τύπο:
«ε.μ. = (εψ/ν) + 1 (παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους)», όπου:
εψ = το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα του Δήμου, αθροιστικά όλοι οι Συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές
ν= ο αριθμός των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου.
Επισημαίνεται ότι για την κατανομή των εδρών και τον καθορισμό του εκλογικού μέτρου τα λευκά ψηφοδέλτια δεν προσμετρώνται στα έγκυρα (ΣτΕ 3685/2009).
Β] Στη συνέχεια ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε Συνδυασμού διαιρείται με το εκλογικό μέτρο. Κάθε Συνδυασμός λαμβάνει τόσες έδρες όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης αυτής.
Γ] Στην περίπτωση που οι έδρες που καταλαμβάνουν οι Συνδυασμοί με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, γίνεται κατάταξη των Συνδυασμών βάσει των αχρησιμοποίητων υπόλοιπων ψήφων τους.
Οι αδιάθετες έδρες κατανέμονται ανά μία στους Συνδυασμούς με τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα, είτε έλαβαν έδρα, σύμφωνα με την προηγούμενη περίπτωση, είτε όχι.
Το αχρησιμοποίητο υπόλοιπο ψήφων (ή, αλλιώς, υπόλοιπο εγκύρων ψηφοδελτίων) του κάθε Συνδυασμού υπολογίζεται ως εξής: «Σύνολο έγκυρων ψήφων συνδυασμού – (εκλογικό μέτρο x έδρες που ήδη έχει λάβει ο Συνδυασμός αυτός κατά την προηγούμενη διαδικασία)».
Υπογραμμίζεται ότι υπάρχει περίπτωση κάποιος Συνδυασμός που δεν έχει συμπληρώσει το εκλογικό μέτρο να δικαιούται να καταλάβει έδρα με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων του. Στην περίπτωση αυτή, όλες οι ψήφοι που έχει λάβει, λογίζονται ως αχρησιμοποίητο υπόλοιπο.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
- i) Αν υπάρχουν Συνδυασμοί με ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, διενεργείται κλήρωση από το αρμόδιο Δικαστήριο.
- ii) Αν και μετά από την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μία κατά σειρά, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε ο κάθε Συνδυασμός.
iii) Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι Συνδυασμοί με το εκλογικό μέτρο είναι περισσότερες από τις προς διάθεση έδρες, οι πλεονάζουσες έδρες αφαιρούνται, ξεκινώντας από το Συνδυασμό που έχει το μικρότερο σχετικώς υπόλοιπο εγκύρων ψηφοδελτίων.
iv) Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσοτέρων Συνδυασμών, διενεργείται μεταξύ αυτών κλήρωση από το αρμόδιο Δικαστήριο.
v) Σε περίπτωση ανακήρυξης ενός μόνου Συνδυασμού, όλες οι έδρες του Δημοτικού Συμβουλίου κατακυρώνονται στο Συνδυασμό αυτό. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση αυτή δεν υπολογίζεται εκλογικό μέτρο ούτε λαμβάνεται υπόψη το ποσοστό ψήφων που έχει συγκεντρώσει ο Συνδυασμός.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ:
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΔΡΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΝΑ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
Στις περιπτώσεις Δήμων που δεν αποτελούν ενιαία εκλογική περιφέρεια, οι έδρες που δικαιούται κάθε Συνδυασμός, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, πρέπει να παραχωρηθούν σε συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες.
Η διαδικασία κατανομής των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια ακολουθεί, κατά απόλυτη σειρά, τη διάρθρωση του αρ.34 του ν.3852/2010 και σε κάθε περίπτωση κατανομής εδρών που περιγράφεται στις παραγράφους του άρθρου αυτού (και περιγράφεται κατωτέρω) συμμετέχουν όλοι οι Συνδυασμοί που έλαβαν έδρα στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Η κατανομή γίνεται ως εξής:
Α) Εάν υπάρχουν μονοεδρικές περιφέρειες, η κατανομή ξεκινά από αυτές.
Η έδρα κάθε μονοεδρικής εκλογικής περιφέρειας αποδίδεται στο Συνδυασμό που έλαβε τις περισσότερες έγκυρες ψήφους στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια, εφόσον αυτός δικαιούται να καταλάβει έδρα.
Σε περίπτωση ισοψηφίας μεταξύ δύο ή περισσότερων Συνδυασμών, την έδρα δικαιούται ο ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΣ σε εκλογική δύναμη Συνδυασμός σε όλο το Δήμο.
Αν, μετά την παραπάνω διαδικασία κάποιος Συνδυασμός λάβει περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται, αυτές του αφαιρούνται ανά μία ξεκινώντας από τη μονοεδρική εκλογική περιφέρεια στις οποίες ο Συνδυασμός έλαβε τις λιγότερες ψήφους.
Αν εξακολουθούν να παραμένουν αδιάθετες έδρες μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών, αυτές απονέμονται στον δεύτερο σε εκλογική δύναμη Συνδυασμό στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια.
Αν κάποιος από τους Συνδυασμούς λαμβάνει, σύμφωνα με την προηγούμενη περίπτωση, περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται, αυτές του αφαιρούνται ανά μία ξεκινώντας από τη μονοεδρική περιφέρεια στις οποίες ο Συνδυασμός έλαβε τις λιγότερες ψήφους.
Η παραπάνω διαδικασία, εφόσον απαιτηθεί, εφαρμόζεται και με τους επόμενους κατά σειρά εκλογικής δύναμης στην οικεία εκλογική περιφέρεια Συνδυασμούς, μέχρι να κατανεμηθούν όλες οι έδρες των μονοεδρικών περιφερειών.
Β) Ακολούθως, αφού έχει γίνει η κατανομή των μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών, συνεχίζουμε την κατανομή ως εξής:
- Αρχικά, υπολογίζουμε το εκλογικό μέτρο για κάθε Συνδυασμό (ε.μ.σ.). Αυτό ισούται με το πηλίκο των έγκυρων ψηφοδελτίων του Συνδυασμού στο σύνολο του Δήμου δια του αριθμού των εδρών που δικαιούται να λάβει, προσαυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους.
- Για να γίνει οπτικά αντιληπτό το εκλογικό μέτρο κάθε Συνδυασμού, αποτυπώνεται από τον ακόλουθο τύπο:
«ε.μ. σ. = (εψσ/ν) + 1 (παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους)», όπου:
εψς = το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων του Συνδυασμού στο σύνολο του Δήμου
ν= αριθμός των εδρών που δικαιούται ο συγκεκριμένος Συνδυασμός.
- Στη συνέχεια, ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων κάθε Συνδυασμού σε κάθε εκλογική περιφέρεια διαιρείται με το εκλογικό του μέτρο. Ο κάθε Συνδυασμός δικαιούται τόσες έδρες στην εκλογική αυτή περιφέρεια, όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης (το δεκαδικό μέρος παραλείπεται).
- Αρχίζοντας από το ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ σε εκλογική δύναμη Συνδυασμό στο σύνολο του Δήμου, και συνεχίζοντας κατ’ αύξουσα σειρά εκλογικής δύναμης, αποδίδονται από κάθε εκλογική περιφέρεια όλες οι διαθέσιμες έδρες που δικαιούται ο Συνδυασμός, και ο αριθμός τους αφαιρείται από τις διαθέσιμες της περιφέρειας. Αν δεν υπάρχει επαρκής αριθμός, στο Συνδυασμό κατακυρώνονται μόνον οι διαθέσιμες έδρες.
Γ) Αν κάποιος Συνδυασμός έχει λάβει συνολικά περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται, αυτές του αφαιρούνται ανά μία, εξαιρουμένων των μονοεδρικών, ξεκινώντας από την εκλογική περιφέρεια όπου έλαβε τις λιγότερες ψήφους.
Δ) Αν εξακολουθούν να υπάρχουν αδιάθετες έδρες και Συνδυασμοί που δικαιούνται έδρα, αυτές κατανέμονται ανά μία από κάθε εκλογική περιφέρεια, ξεκινώντας από το Συνδυασμό που έχει την ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ εκλογική δύναμη στο σύνολο του Δήμου και δικαιούται να λάβει έδρα. Ο Συνδυασμός αυτός λαμβάνει έδρα στην εκλογική περιφέρεια όπου έχει το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο ψήφων.
Το ίδιο επαναλαμβάνεται για κάθε επόμενο, κατά αύξουσα σειρά εκλογικής δύναμης Συνδυασμό, ο οποίος δικαιούται να καταλάβει έδρα. Η έδρα αποδίδεται εκεί όπου διατηρεί το μεγαλύτερο, κατά φθίνουσα σειρά, αριθμό αχρησιμοποίητων ψήφων.
Το αχρησιμοποίητο υπόλοιπο κάθε Συνδυασμού σε μία εκλογική περιφέρεια, υπολογίζεται ως εξής:
«Σύνολο έγκυρων ψήφων Συνδυασμού στην συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια – (εκλογικό μέτρο Συνδυασμού x έδρες που έχει ήδη λάβει στην εκλογική περιφέρεια αυτή)».
Ε) Αν μετά την ολοκλήρωση και της παραπάνω διαδικασίας, εξακολουθούν να υπάρχουν εκλογικές περιφέρειες με αδιάθετες έδρες και Συνδυασμοί που δικαιούνται να λάβουν έδρα, ξεκινώντας από την εκλογική περιφέρεια με τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών, και συνεχίζοντας με τις υπόλοιπες περιφέρειες κατά φθίνουσα σειρά εδρών, απονέμεται ανά μία αδιάθετη έδρα στον Συνδυασμό ο οποίος εξακολουθεί να δικαιούται έδρα και έχει λάβει τις περισσότερες έγκυρες ψήφους στην οικεία εκλογική περιφέρεια.
Σε περίπτωση που εκλογικές περιφέρειες έχουν τον ίδιο αριθμό εδρών, η κατανομή ξεκινά από εκείνη που έχει τις περισσότερες έγκυρες ψήφους.
ΣΤ) Η διαδικασία της προηγούμενης παραγράφου επαναλαμβάνεται όσες φορές χρειαστεί, μέχρι να εξαντληθούν οι διαθέσιμες έδρες ή οι Συνδυασμοί που δικαιούνται να καταλάβουν έδρα.
Ζ) Έδρες που μετά την εξάντληση των δικαιούμενων να καταλάβουν έδρα Συνδυασμών παραμένουν αδιάθετες, δεν διατίθενται, αλλά παραμένουν κενές.
ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ:
ΕΚΛΟΓΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ
Τακτικοί Δημοτικοί Σύμβουλοι εκλέγονται από τους Υποψήφιους καθενός από τους Συνδυασμούς που έλαβαν έστω και μία έδρα στο Δημοτικό Συμβούλιο, αυτοί που έλαβαν κατά σειρά τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης στο ΣΥΝΟΛΟ του Δήμου.
Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι εκλέγονται στην εκλογική περιφέρεια στην οποία έθεσαν υποψηφιότητα.
Οι υποψήφιοι Δήμαρχοι των Συνδυασμών θεωρούνται πρώτοι επιτυχόντες Σύμβουλοι των Συνδυασμών τους. Σε περίπτωση που ο Συνδυασμός καταλαμβάνει έδρες σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες ο υποψήφιος Δήμαρχος λαμβάνει έδρα στην εκλογική περιφέρεια, όπου ο Συνδυασμός έλαβε τις περισσότερες έδρες.
Σε περίπτωση ίσου αριθμού εδρών σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, τότε ο υποψήφιος Δήμαρχος λαμβάνει την έδρα αυτή όπου ο Συνδυασμός έλαβε τις περισσότερους ψήφους, και σε περίπτωση ίσου αριθμού ψήφων σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες διενεργείται κλήρωση από το Πρωτοδικείο, που ανακήρυξε τα τακτικά μέλη.
Οι λοιποί Υποψήφιοι των Συνδυασμών είναι αναπληρωματικοί των τακτικών Συμβούλων της εκλογικής τους περιφέρειας, με τη σειρά των σταυρών προτίμησης που έλαβαν. Αν οι Υποψήφιοι του ίδιου Συνδυασμού ισοψηφήσουν, σε οποιαδήποτε σειρά κατάταξης, το Πρωτοδικείο διενεργεί κλήρωση.
Αν έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο Συνδυασμός Υποψήφιων, οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, και μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου, εκλέγονται τακτικοί και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί σύμβουλοι.
Επιβοηθητικά, μπορείτε να δείτε ΕΔΩ……., παραδείγματα εφαρμογής του Υπουργείου Εσωτερικών, προς πληρέστερη κατανόηση της διαδικασίας.
